De juridische sector zou een gemeenschappelijke visie op technologische ontwikkelingen moeten ontwikkelen. Tijdens het lustrumdiner van de Nederlandse orde van advocaten pleitte algemeen deken Bart van Tongeren voor een deltaplan ‘digitalization legal infrastructure and the rule of law’.
De algemeen deken greep terug op het in 2016 verschenen WODC-cahier Juridische beroepen in de toekomst. “Een goed initiatief”, zegt Van Tongeren. “Maar wel met een beperkte focus op ontwikkelingen bínnen de advocatuur, het notariaat en de gerechtsdeurwaarderij.” Hij mist de benodigde externe en internationale oriëntatie die noodzakelijk is voor het bijbenen van alle ontwikkelingen op het gebied van informatietechnologie.
In de visie van Van Tongeren zal in het ‘deltaplan digitalisering’ naast juridische professionals moeten worden deelgenomen door wetenschappers, wiskundigen, programmeurs en bedrijfskundigen. “Een belangrijke opdracht is het ontwikkelen van een gemeenschappelijke visie op de wijze waarop kan worden omgegaan met de maatschappelijke en technologische ontwikkelingen. En op welke wijze technologische toepassingen binnen het rechtsbestel effectief kunnen worden gerealiseerd.”
Een onderdeel dat volgens Van Tongeren niet mag ontbreken is het ontwikkelen van een gemeenschappelijke digitale juridische omgeving waarbij sprake is van ‘algorithmic accountability’. De algoritme-gedreven systemen die we nu kennen zijn niet per definitie gebouwd om ‘het juiste’ te doen of om transparant te zijn, aldus Van Tongeren. “Onafhankelijke controleerbaarheid en verifieerbaarheid ontbreekt. Vanaf de buitenkant wordt daardoor het zicht ontnomen op de wijze waarop keuzen worden gemaakt binnen deze systemen, terwijl een goede rechtsbedeling juist wel gebaat is bij transparantie. Het opstellen van een code of digital conduct is van groot belang voor de toekomst van de juridische professionals, maar belangrijker nog: voor alle toekomstig rechtzoekenden.”
Van Tongeren richtte zijn oproep aan een gemêleerd juridisch gezelschap bestaande uit vertegenwoordigers van het ministerie van Veiligheid en Justitie, onder wie de minister, het Openbaar Ministerie, de wetenschap, de rechterlijke macht, het Rijk, de tuchtrechtspraak, leden van het parlement en verwante beroepsorganisaties.
