In het regeerakkoord van het huidige kabinet Rutte valt te lezen: ‘ De Raad van State wordt gesplitst in een rechtsprekend deel en een adviserend deel. Het rechtsprekend gedeelte wordt samengevoegd met de CRvB en het CBb.’
Hoewel eerder toegezegd, heeft het kabinet bij brief van 26 juni jl. de voorzitter van de Tweede kamer alsnog laten weten hoe hij invulling wenst te geven aan bedoelde passage in het regeerakkoord. Via een aantal maatregelen willen de ministers Opstelten en Plasterk bij de Raad van State een strikte waterscheiding aanbrengen tussen de afdelingen advisering en bestuursrechtspraak.
Verdergaand is het voornemen zowel de CRvB als het CBb op te heffen. De rechtsmacht van het CBb gaat over naar de ABRvS. Dat komt logisch over gelet op de verwantschap in soort zaken dat CBb en ABRvS behandelen (ordenend bestuursrecht, handhaving, subsidies).
De rechtsmacht van de CRvB wordt in het voorstel overgeheveld naar de gerechtshoven. We hebben het dan vooral over sociale zekerheids- en ambtenarenzaken. Vraag is of die rechtsgebieden moeten worden toebedeeld aan gespecialiseerde hoven, die ieder expertise opbouwen op één gebied, of dat alle vier de hoven alle soorten zaken moeten doen. Die keuze is relevant voor het behoud van de vereiste specialisatie, maar ook voor het huis van de (bestuurs)rechtspraak. Bij toedeling aan meer dan één gerechtshof is cassatie immers noodzakelijk. Uitgaande van cassatie op die terreinen worden Hoge Raad en de ABRvS de hoogste bestuursrechters, ieder in meerdere deelgebieden van het bestuursrecht; een soort ‘twin peaks’-model. Bij de hoven en Hoge Raad kunnen de ‘nieuwe’ bestuursrechtelijke zaken worden toegevoegd aan de belastingkamers. Maar bij een meer materiële benadering is toedeling van het ambtenarenrecht in hoger beroep aan de arbeidsrechter ook niet uitgesloten. De Hoge Raad zal op zoek moeten naar extra raadsheren met de gewenste deskundigheid. De plannen van het kabinet zijn ook relevant voor de rechtseenheid tussen de hoogste bestuursrechters. Wat betekent opheffing van CRvB en CBb voor de Grote kamer? Zal de Hoge Raad daaraan gaan deelnemen? En wat is de betekenis voor de bestuursrechtelijke advocaten-generaal? Dit alles moet de komende tijd worden uitgedacht en uitgewerkt.
Bjve 12/8/14
