Het zijn verwarrende tijden voor Rechtspraak-‘watchers’. Want hoe staat het nou toch met die veel te hoge werkdruk? En hoe actueel nog is het Leeuwarder manifest, de uiting van het ongenoegen onder rechters die bijna twee jaar geleden naar buiten kwam en door honderden sympathiserende rechters werd ondertekend?
De vraag is relevant, want afgelopen anderhalve maand lijkt zich achter de schermen van de zittende magistratuur een verandering van formaat te hebben voltrokken die welhaast ingrijpende invloed moet hebben op diezelfde werkdruk. Half september vond in het kader van de Week van de Rechtspraak een aantal bijeenkomsten plaats waar soortgelijke geluiden te horen waren: zowel bij civiel als bij straf is sprake van een forse vraaguitval. Bij civiel zou dat komen door de verhoging van de griffierechten die het voor heel veel conflicten niet de moeite meer waard maakt om te gaan procederen. Bij straf is er de afdoening door het Openbaar Ministerie van de bepaalde delicten die voorheen voor de strafrechter kwamen. Dat schijnt ook een heel flinke slok op een borrel te schelen.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat Rechtspraak-voorman Frits Bakker tijdens een debatavond zonder blikken of blozen kon beweren dat er op dit moment misschien meer sprake is van een verdelingsprobleem dan van een reëel tekort in de capaciteit. Hij refereerde onder meer aan een bezoek aan een rechtbank waar de leden van de belastingkamer zouden hebben gezegd dat ze na vier uur ’s middags eigenlijk niet meer zo goed weten wat ze moeten doen, terwijl de strafkamer dagelijks moet overwerken.
Het wachten is op de cijfers. Die zullen niet komen voor mei volgend jaar als de Raad voor de rechtspraak het jaarverslag over 2014 publiceert. Maar ik denk dat Bakkers uitlatingen een voorproefje zijn van het mantra dat de Raad de komende maanden zal hanteren: gerechten zullen hun werk beter moeten gaan verdelen, op basis van de huidige workload. Het werken aan de verdere ontwikkeling van kwaliteitsnormen gaat door. Alleen verwacht ik niet dat die een rol gaan spelen in een toekomstige discussie met de politiek. Want geld erbij voor de rechtspraak, dat gaat niet gebeuren.
