Er wordt al geruime tijd veel over overbelastingsklachten en burn-out gepraat en geschreven, maar ik heb niet het idee dat er nu heel veel verandert. Sterker nog, het aantal juristen dat uitvalt met overbelastingsklachten neemt schrikbarend toe. Ik ga in een reeks columns diverse invalshoeken van overbelasting belichten. Niet dat ik de oplossing heb, maar ik pleit wel voor een verdere professionalisering op dit vlak. Ik zie in de praktijk echt heel veel misgaan. Als het nu nog voorkomt dat een verzekeringsmaatschappij je doorverwijst naar een psycholoog, die je uit een prentenboek laat voorlezen (echt gebeurd), dan hebben we nog heel veel veldwerk te verrichten!
We trappen af met hard werken. Hoe schadelijk zijn die extreem lange dagen eigenlijk?
I am in the office for every other minute of the day
De discussie over extreem lange werkdagen wordt al lange tijd gevoerd, nationaal en internationaal. Ook ik heb me er schuldig aan gemaakt: hard en lang doorwerken, jaar in jaar uit. Je draait buitensporig veel uren en hebt het idee dat 24 uur in een dag niet genoeg is. Ik heb regelmatig op kantoor overnacht en ik zal niet de enige zijn. Niet zo lang geleden laaide de discussie weer op vanwege het bericht in de media dat een jonge advocaat in Dubai in het ziekenhuis was opgenomen met uitputtingsverschijnselen. Zwaar overwerk zou de boosdoener zijn: deze advocaat maakte geregeld dagen van 18 tot 20 uur. In de Londense City gaat het er ook hard aan toe. In de Britse media werd onlangs melding gemaakt van een 21-jarige stagiaire bij een bank, die dood werd gevonden in zijn flat na drie dagen achterelkaar bijna dag en nacht te hebben doorgewerkt. Ook in Nederland valt het harde werken veel juristen zwaar, al maken wij het lang niet zo gek als de Britten en Amerikanen.
Work hard, play hard!
Dit motto wordt vaak gebruikt door ervaren en succesvolle juristen, die als rolmodel fungeren voor de jongere garde. Op alle fronten pieken, wie wil dit nu niet? Vooral aan de Zuidas is men dol op dit adagium. Het probleem hierbij is het verwachtingspatroon dat wordt neergelegd. Je moet alles kunnen: én hard werken én een leuk leven hebben. Daar gaat een enorme druk vanuit en ook angst om hierin jezelf teleur te stellen. Vooral de Generatie Y (de twintigers van nu) stelt hoge eisen aan het leven en leidt aan FOMO: Fear Of Missing Out.
De overachiever
Opzij, opzij, opzij………. maak plaats, maak plaats, maak plaats, we hebben ongelofelijke haast….. Deze songtekst van Herman van Veen gaat elke week wel een paar keer over de tong in mijn coachingspraktijk, die vol zit met juristen die in een permanente overdrivestand binnenkomen en weer wegstuiven. Onder juristen is de categorie ‘overachievers’ sterk vertegenwoordigd. Een overachiever is iemand die altijd harder werkt en continu beter en meer presteert dan van hem verwacht wordt. Een onuitputtelijke werklust zorgt voor bijna onmenselijke prestaties en de prestatiedruk is dan ook hoog. Vaak gaat dit gepaard met een bepaalde passie en bevlogenheid voor het vak. De overachiever werkt meestal in een veeleisende omgeving, waarin onmenselijk hard werken en presteren wordt aangewakkerd en beloond.
Overarchievers ontlenen hun eigenwaarde vooral aan hun succes op het werk en doen er alles aan om succesvol te zijn. Bewonderd en erkend worden voor je prestaties, dat is wat overachievers voldoening geeft. Maar er is een dikke MAAR. Op den duur hou je deze manier van werken niet vol. Niet zozeer het harde werken op zichzelf, maar de manier waarop je dat doet is funest: intens, constant op de toppen van je kunnen. Bovenmenselijke prestaties, elke dag weer. Omdat je voortdurend adrenaline aanmaakt, voel je de sluipmoordenaar, die je langzaam sloopt en je afweersysteem kapot beukt, niet.
Veel werken is niet het probleem
Het is een groot misverstand om te denken dat je van lange dagen maken ziek wordt. Er zijn genoeg mensen die heel veel uren draaien en nergens last van hebben. Er is altijd meer aan de hand. Als je overbelast of zelfs burn-out bent – de verdergaande vorm van overbelasting- ben je te lang over je eigen grenzen gegaan. Draagkracht en draaglast zijn uit balans geraakt. Je hebt te veel energie verloren en te weinig energie getankt. Vaak is het probleem dat je zelf niet in de gaten hebt dat je op je tenen loopt of je wilt dat misschien niet voor jezelf erkennen. Ontkenning of het niet herkennen van klachten is een van de kenmerken van overbelasting en burn-out.
Het gaat dus vooral om je energiebalans: heb je voldoende bronnen ter beschikking om de druk van alle dag aan te kunnen? Dit heeft te maken met taakeisen en met jezelf. Taakeisen die ons uitputten zijn bijvoorbeeld: conflicten op het werk, te hoge werklast, emotioneel zware gebeurtenissen, een onduidelijke rol, gebrek aan grenzen tussen werk & privé, te veel routinewerk, weinig feedback, beperkte invloed op je werkzaamheden en gebrek aan inspraak bij beslissingen. Zaken die met jezelf te maken hebben zijn bijvoorbeeld: negatief denken, weinig zelfvertrouwen, perfectionisme, overachieven enz. Wanneer er te veel factoren zijn die je uitputten en te weinig factoren die energie geven, kan dat leiden tot overbelasting en een burn-out. Je voelt je uitgeput, verliest interesse in je dossiers en presteert steeds slechter.
Is veel uren maken überhaupt zinvol?
Nee, sterker nog het is contraproductief. Uit onderzoek van econoom John Pencavel blijkt dat bij meer dan 50 uur werken je productiviteit daalt. De reden is simpel: stress en vermoeidheid verlagen je productiviteit en je wordt er ook sneller ziek van en gaat er meer fouten door maken. Ook ontdekte Pencavel dat de productiviteit met 10 procent daalt als werknemers geen dag vrij hebben in een week.
Die lange dagen hebben dus geen enkele zin en kosten eigenlijk alleen maar geld. Onbegrijpelijk dat we dit überhaupt nog doen!
Tips:
Beperk je werkweek tot max 50 uur. Meer uren werken is gewoon contraproductief.
Maak van je leven geen hogedrukpan. Je hoeft niet elke week in Barcelona te zitten na een week hard werken; soms is het beter om even op de bank te hangen om je rust te pakken. En op je werk kan je ook niet elke week even hard knallen. Soms moet je een paar dagen pas op de plaats maken.
Werk slim, niet zozeer hard. Dat betekent dat je je energie en tijd in de juiste dingen moet stoppen. Dat is een kwestie van veel dingen niet doen of niet zelf doen, dus delegeren, onnodige afspraken schrappen en je niet bezighouden met de zogeheten disappearing acts: werk dat wel gedaan moet worden, maar intern niet hoog gewaardeerd wordt.
Verder is het ook een kwestie van zoveel mogelijk je eigen agenda bepalen en geen onderdeel worden van andermans agenda. Dat laatste is wat de meeste juristen overkomt. Je werkt je 8 jaar te pletter in de familierechtpraktijk, omdat niemand anders deze zaken wil doen, en dan ineens hoor je dat je omzet al jaren achterblijft en dat er voor jou geen toekomst is. Dat is geheid een voedingsbodem voor overbelastingsklachten.
Probeer niet steeds homeruns te slaan. Doe gewoon wat er van je verwacht wordt en doe dat goed, maar verwacht geen bovenmenselijke prestaties van jezelf. Je hebt de hele nacht geconcentreerd doorgewerkt om je opdrachtgever in een uitermate complexe zaak binnen 24 uur van dienst te zijn en de volgende keer verwacht hij dezelfde prestatie in een nog kortere tijd en zo kom je aan de ketting te liggen; er wordt steeds meer van je verwacht, terwijl het risico op fouten door de immense druk toeneemt. Dit is wat veel juristen de das om doet, want als je een keer niet aan de verwachtingen voldoet, is het moeilijk om je geloofwaardigheid terug te krijgen. Je hebt vijf onmogelijke zaken tot een goed einde gebracht, maar in een ander dossier laat je per ongeluk een steek vallen en dan doet al het voorgaande werk niet meer ter zake. Je bent namelijk zo goed als je laatste zaak!
Doe eens iets heel anders. Kies een bezigheid buiten het werk, waarbij het niet gaat om het resultaat maar om het plezier. Koken, toneel spelen, salsa dansen, een filmcursus etc. Het gaat erom dat je ervaart hoe leuk het is om te genieten, zonder dat het ergens toe hoeft te leiden.
