Vakantie in Spanje. Nu eens geen non-nieuws over oeverloze formatiebesprekingen. Nee, hele andere dingen houden het vakantieland bezig. Het Catalaanse parlement debatteert over de vraag of het stierenvechten verboden moet worden in Catalonië. Verhitte discussies in de kranten in heel Spanje.
Ik ken weinig mensen in Noord-Europa die het stierenvechten een warm hart toedragen. Maar zij die aficionado zijn, zijn dat met hart en ziel. Het gekke is: in Spanje zelf is het niet veel anders. De meeste Spanjaarden kunnen er niet echt warm voor lopen. Maar voor de groep die er wel van houdt, is het een passie.
Intussen groeit ook in Spanje de groep van uitgesproken tegenstanders. De argumenten tegen zijn bekend: dierenrechten, de wreedheid van het spektakel, het zwarte imago van Spanje. De argumenten vóór zijn ook bekend: het is een levenskunst met de dood als natuurlijk contrapunt en de toro de lidia, de Spaanse vechtstier, zou wegens gebrek aan ander nut uitsterven als zijn gevecht wordt afgeschaft.
Zelf moet ik zeggen dat er weinig verschijnselen zijn die mij zo aan het denken zetten als het stierengevecht. De moed die nodig is om een stier tegemoet te treden, kan niet overschat worden. Onthullend is de blik van doodsangst van de torero die ziet dat de stier hem door heeft. Paniek, vluchten… en dan toch weer terug de ring in moeten. De wisselwerking tussen de matador, de stier en het publiek is intrigerend. De matador die de stier doodt maar niet volgens de regelen der kunst, verliest de gunst van het publiek. De stier kan ook de matador op de hoorns nemen, maar hem daarmee juist een held maken. Waarom zou iemand zijn leven willen wagen aan zoiets? Het antwoord van de matador zal zijn: waarom niet? Het antwoord op beide vragen kan slechts zijn: quia absurdum.
De gedachte aan de dood is voor velen ondraaglijk. Hij wordt verstopt in verzegelde abattoirs en tehuizen. Voor mensen die de dood geen plaats gunnen in hun leven is de dood per definitie onrecht en het spel daarmee onethisch. Sommigen zijn consequent tot en met en worden dierenrechtenactivist. De meesten zijn ‘praktisch’. Voor hen geldt: uit het oog, uit het geweten.
Retoriek
Het Catalaanse parlement heeft het verbod aangenomen. Dierenrecht en ethiek hebben gezegevierd. Of toch niet? De parlementaire meerderheid bleek mogelijk doordat Catalaanse nationalisten ook voor het verbod hadden gestemd. Een stem tegen ‘het Spaanse’. Dezelfde nationalisten die de ‘Catalaanse’ correbous tot beschermd cultureel erfgoed hebben verklaard: dorpse stierenrennen waarbij vuurballen op de hoorns worden geplaatst of de stier aan een paal wordt gebonden en vervolgens uitgedaagd door staarttrekkende jonge mannen. Achter de retoriek van recht en ethiek schuilt, ook als het de stier betreft, gewoon de politiek, in dit geval van Catalan nation building.
Niet dat de dierenbeweging er om maalt. Bij correbous wordt de stier tenminste niet gedood (slechts verblind of verminkt en daarna geslacht). En elke stier die niet in de arena sterft, is winst. Maar is dat wel zo? Want sterven zal de stier toch eens, net als wij allen. De vraag is alleen hoe.
Dr. mr. C.B. Schutte is advocaat bij Schutte Schluep & Heide-Jørgensen advocaten te Amsterdam.
