Het moet geen gewoonte worden om andermans werk af te plagiëren maar het volgende is te mooi of eigenlijk te lelijk om zomaar te laten lopen en bovendien scheelt het schrijfwerk (volgens de Volkskrant van 15-4 jl.):
Roy Nanhkoesingh, net een paar jaar aan het werk als officier van justitie, stapt de rechtszaal in Middelburg binnen.
De zaal waar hij in die tijd dagelijks snelheidsduivels, mishandelaars en stalkers vervolgt. Nanhkoesingh ziet er, zoals altijd als hij in functie is, onberispelijk uit. ‘Een mooi pak, een strak koffertje in de hand, mijn haar was goed gekapt, alles zat erop en eraan.’
Opeens klinkt er een formele, onbekende stem. Het is de nieuwe politierechter. ‘Zeg, wilt u de zaal verlaten’, zegt ze tegen hem. ‘Verdachten mogen nog niet binnenkomen, we beginnen straks pas met uw zaak.’
Perplex staart hij de rechter aan. ‘Oké, dan heb ik dit ook een keer meegemaakt’, denkt hij terwijl hij aan zijn aftocht begint. Opeens voelt de crimefighter van 1 meter 90 zich heel klein. Hij kent de pijnlijke verhalen van gekleurde advocaten wier namen per abuis worden verwisseld met die van verdachten. Maar dit is hem nog niet eerder overkomen, althans niet op deze manier.
… … …
‘Het zit hem vaak in kleine dingen’, zegt Nanhkoesingh. Verzetten heeft geen zin. ‘Het is zoals het is. Je moet er mee dealen.’
Maar deze opmerking van een rechter, in de rechtbank waar hij ‘dagelijks z’n ding doet’, gaat een stap verder. Dit doet pijn. ‘Ik wilde de zittingszaal uitlopen. Net op het laatste moment zei de bode: mevrouw de rechter, dit is niet de verdachte, maar de officier van justitie.’
‘O’, zegt de rechter. ‘Komt u verder.’
‘Zij zette de knop heel snel om’, zegt Nankoeshingh. ‘Maar mij lukte dat niet.’
Inderdaad is Roy Nankoeshingh niet wit en kleurlingen zijn nu eenmaal criminelen, niet alleen volgens dat witte rechtertje in Middelburg – alles natuurlijk voor zover bovenstaand proces-verbaal voor waar kan worden aangenomen. (Zou zij verontschuldigingen hebben aangeboden?) Niet Nankoeshingh maar het witte rechtertje had natuurlijk dadelijk de rechtszaal moeten verlaten, voor zover zij niet alsnog iets heel anders moet gaan doen. Wie zo achteloos discrimineert lijkt voor de rechterlijke macht niet bij voorbaat geschikt.
Het doet denken aan de Marokkaan die in Enschedé door een politieman werd mishandeld en een nacht lang vastgezet, omdat hij zich op het bureau ‘ten onrechte’ als agent had voorgedaan. Of aan de arme vluchteling met een kleurtje die probeerde zijn kostje te verdienen als taxichauffeur en de pech had binnen gehoorsafstand te geraken van een belastingambtenaar bij de Hoge Raad – die zijn reisgezelschap toesprak over “al die buitenlanders die hier de boel komen opeten”. Die vluchtelingen zijn natuurlijk ook allemaal verkeerde kleurlingen. (De ambtenaar was even vergeten dat de in ieder geval kwantitatief grootste dieven en rovers in Nederland dankbaar gebruik maken van fiscale sluip- en dwaalwegen die ook de hoogste rechter tot nu toe moeiteloos passeren. “Stelen mag, zolang het er maar netjes uitziet” en met kleurlingen lukt dat natuurlijk niet.)
Intussen heeft die Enschedese inspecteur toch nog een berisping gekregen. Kennelijk is dat een passende straf voor mishandeling, wederrechtelijke vrijheidsberoving en nog wat misdrijven, al was het maar tegen een collega. Dan kan dat Middelburgse rechtertje ook een flinke draai om de oortjes krijgen, en een nachtje eenzame opsluiting (eerst die toga uit). Dat is echt wel een berisping waard. Voordeel daarvan is bovendien dat zij dan enig idee krijgt van wat het is om vast te zitten – en dus ook van wat zij als strafrechter eigenlijk doet. Of het helpt is natuurlijk een andere vraag.
Daarna kan de toga weer aan en kan zij voortijdig worden bevorderd, zoals wel vaker gebeurt met onbekwame, wanpresterende of gewoon malafide gerechtelijk ambtenaren – mits wit natuurlijk. Voordeel daarvan is bovendien dat kleurlingen als medewerkers in hoger sferen van justitie en recht nog zeldzamer zijn. Dus krijgt zij ook minder kans om zwarten en bruinen te mishandelen. Want iets anders is dergelijke vernedering niet.
In de tussentijd moet dan nog wel iets worden opgestoken van strafvordering en derzelven beginselen, waaronder de onschuldpresumptie en dat die eigenlijk ook geldt voor kleurlingen. Er zijn cursussen voor, maar of die de geesteshouding van dit soort mensen kunnen veranderen?
In de lijn van die onschuldpresumptie ligt wellevendheid: iedereen moet met respect worden behandeld, volgens gangbare goede manieren, tenzij er doorslaggevende redenen zijn om dat niet te doen. Zelfs echte verdachten verdienen het niet om zo te worden behandeld. Wie een niet zonder meer ter plaatse gewenste onbekende aanspreekt begint beter met een vriendelijke groet, en met de vraag wat betrokkene komt doen. Ook audi et alteram partem is een rechts- en menselijk beginsel.
In kunsten en kunstjes van het recht en de rechtsvordering zijn onze rechters en andere al dan niet af en toe in toga gehulde ambtenaren voldoende opgeleid. Nu gaat het er nog om dat zij – en wij – binnen en buiten de rechtspleging fundamentele rechts- én menselijke beginselen ernstig nemen en er werkelijk naar handelen. Uiteindelijk zijn al die beginselen niet veel meer dan uitdrukking van behandeling van mensen als gelijken, van gelijke zorg en respect voor iedereen. Daarzonder hebben die juridische kunsten en kunstjes niet veel menselijke zin.
Dit geldt dus ook voor behandeling van mensen naar huidskleur en nog veel meer. Het is al zo vaak gezegd: alledaags racisme schept zijn eigen werkelijkheid. Wie mensen lang en hard genoeg vernedert moet niet verbaasd zijn als die mensen zich van ‘het witte systeem’ niets meer aantrekken, of gewoon misdadig worden. Wat maakt dat ook uit, als je er kennelijk toch niet bij hoort?
Voel je niet verheven boven wie dan ook, zorg dat je er zelf bij hoort, ten minste door al je medemensen altijd als gelijken te behandelen, niet alleen als je deel uitmaakt van de rechterlijke macht.
