Mr. van de week is Jan-Hein Strop. Als medeoprichter van de zakelijke vergelijkingssite LegalDutch diende hij bij de Autoriteit Consument en Markt een klacht in over de Nederlandse Orde van Advocaten. De Orde zou met het zogeheten provisieverbod – dat advocaten verhindert om vergelijkingssites te betalen voor bemiddeling – de Mededingingswet overtreden. De ACM is nu een onderzoek gestart.
Commerciële David tegen Goliath die een onafhankelijke advocatuur nastreeft?
Haha, ‘commerciële David’. Als ik gedreven zou worden door een plek in de Quote 500 dan was ik allang iets anders gaan doen. Ik geloof dat innovatieve legaltech-partijen de advocatuur naar de 21e eeuw kunnen brengen. Dat is goed voor klanten én voor advocaten. Maar dan moet er wel een gezond verdienmodel mogelijk zijn. Andersom lijkt het er sterk op dat het hier Goliath is die commerciële belangen veilig stelt door de markt af te schermen onder het mom van de ‘onafhankelijkheid’. Heeft de Orde één fatsoenlijk argument waarom het betalen van een vergoeding aan een platform voor geleverde diensten de onafhankelijkheid in gevaar brengt? Het is niet voor niets dat de ACM hardop ‘serieuze vraagtekens’ zet bij het provisieverbod.
De nieuwe gedragsregels bepalen dat er ruimte komt in de regels om via ‘koppelsites’ vraag en aanbod bij elkaar te brengen, maar het belang van de rechtzoekende is daarbij leidend. Hoe blij bent u daarmee?
Ik zou blij zijn als het belang van de rechtzoekende leidend is, maar dat is het niet. Uit talloze onderzoeken blijkt dat de advocatuur een ondoorzichtige markt is met een grote kennisasymetrie tussen cliënt en advocaat. Dat maakt het voor het MKB en particulieren lastig de juiste advocaat te vinden voor een goede prijs. Daarom is er behoefte aan kwalitatief goede vergelijkingssites. Dat de Orde dit soort initiatieven dwarsboomt, beschouw ik als een minachting van de klant. En minachting van veel advocaten die snappen dat we het tijdperk van de Gouden Gids nu wel voorbij zijn. Om deze reden is de anti-innovatie houding van de Orde op termijn niet houdbaar.
Het nieuwe verbod is overigens net zo absoluut als het oude. Een advocaat mag alleen provisie betalen als die kan aantonen dat hij daarbij ‘niet handelt in strijd met de kernwaarden en voorts dat hierbij slechts het belang van de rechtzoekende bepalend is’. Dat is een merkwaardige omkering van de bewijslast. Het is beetje als heksen die moesten bewijzen dat ze geen heks zijn. Hoe moet een advocaat aantonen dat hij niet handelt in strijd met de kernwaarden? Daarnaast is het zo dat advocaten niet gaan experimenteren met het risico op tuchtrechtelijke maatregelen, als ze geen idee hebben of iets wel of niet mag.
Een half jaar geleden zei u nog te overwegen ook een civiele procedure te starten tegen de Orde. Hoe is het daar mee?
Dat overwegen we nog steeds.
Hoe schat u de uitkomst van het ACM-onderzoek in?
Het feit dat de ACM het onderzoek heeft verlengd met negen maanden en zich afvraagt ‘of zo’n verbod in dit digitale tijdperk nog van deze tijd is’, stemt mij hoopvol. Het lijkt me onvermijdelijk dat de ACM tot de conclusie komt dat het huidige verbod veel verder gaat dan noodzakelijk.
Waar gaat het u uiteindelijk om: het principe van een transparante markt of om het verdienmodel van uw bedrijf LegalDutch?
Het is niet of. Zonder verdienmodel bereiken we niks. Als platforms niet betaald krijgen voor hun diensten (screenen van rechtshulpverzoeken, leveren van software, vergelijkingstools, marketing, kennisdeling, profielen, klantenservice etc.) dan kunnen die nooit een zinvolle bijdrage leveren aan grotere transparantie.
Als u het voor het zeggen had dan?
Dan zou het provisieverbod luiden: ‘Provisie mag, tenzij het de onafhankelijkheid van de advocaat in gevaar brengt.’ Zo is het in Groot-Brittannië tot ieders tevredenheid geregeld en het geeft ruimte om uitwassen te bestrijden. Ook zou ik het toezicht op de advocatuur onafhankelijk maken. Nu raken de belangen van de Orde als lobbyist en als wettelijk toezichthouder met elkaar verstrengeld. Dat is onfris.
Wat is het hoogtepunt in uw juridische carrière?
Ik ben als financieel-economisch journalist aanjager geweest van de rentederivaten-affaire, dat tot een grote compensatieregeling heeft geleid voor het MKB. Maar het onderzoek van de ACM staat ook hoog de op lijst.
Wat of wie is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Als journalist heb ik een tijd samengewerkt met Eric Smit van Follow the Money. Die heeft me geleerd niet op te geven en de onderste steen boven te halen.
Wat is over u niet bekend, wat wel interessant is?
Dat ik niet al te lang geleden ernstig heb getwijfeld advocaat te worden. Net als in de journalistiek is het een vak waar je van zaak naar zaak gaat, af en toe heel hard moet rennen en je de kracht van taal moet gebruiken om te overtuigen. Daar hou ik van.
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
Above The Law, om de Angelsaksische trends in de gaten te houden.
Welk boek las u het laatst?
Home Deus van Yuval Noah Harari.
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
Met niemand.
