Er zijn legio inwoners van ons land die nog nooit in een juridisch conflict verwikkeld zijn geraakt. Of ze zijn gewoon het braafste jongetje van de klas, ze zijn justitie steeds te slim af of ze lossen vermeende problemen gewoon zelf op. Voor anderen is het leven een doorlopende juridische strijd. Een optelsom van al dan niet door de overheid betaalde kosten beloopt soms tienduizenden euro’s. Verdachten die worden aangehouden hebben dan ook niets te klagen. Voor het eerste verhoor staat er al een advocaat voor ze klaar, die desgewenst ook tijdens de verhoren voor de nodige ondersteuning zorgt. Tussen de verhoren door menen sommige verdachten onbeperkt toegang tot hun advocaat te hebben. Een soort van boodschappenjongen die continu overleg voert met de verbalisanten en de officier van justitie over het uitblijven van de vrijlating. Ook dienen er aan de lopende band boodschappen aan familie of andere kompanen doorgegeven te worden en sommige verdachten verlangen dat hun kleding wordt gebracht en als het even kan ook nog een warme maaltijd. En dat allemaal het liefst geheel kosteloos. Zo is mij zelfs zonder blikken of blozen verzocht boetes te betalen omdat ze anders maar vast blijven zitten. En een advocaat hoort er toch alles aan te doen om zijn cliënten vrij te krijgen? “Ik maak het goed met je”, is een veelgehoorde kreet, als ook “Geld is geen probleem.” Nee, het geld niet, maar het (terug)betalen wel. En als het meneer of mevrouw niet zint, dan nemen ze gewoon een andere advocaat. Openstaande rekeningen betalen is niet nodig, want er mag van de orde geen retentierecht op stukken worden uitgeoefend.
Onlangs maakte ik ook weer een sterk staaltje van onbegrip mee. Een vaste cliënt had na jaren van kosteloos procederen weer een akkefietje met justitie. Deze keer zat hij niet vast, dus diende er een toevoeging te worden aangevraagd. Tot mijn grote verbazing werd deze afgewezen omdat de persoon in kwestie een baan bleek te hebben en te veel te verdienen om in aanmerking voor gefinancierde rechtsbijstand te komen. Hij begreep werkelijk waar niet dat hij zelf diende te betalen voor zijn rechtsbijstand, dat hoefde hij immers nooit. Wat hadden ze van de rechtsbijstand met zijn inkomen nodig, dat is immers toch privé? Hij was al jaren klant, dus kon ik toch wel kosteloos mee naar de zitting. Ik heb hem nogmaals uitgelegd dat een advocaat niet in vaste dienst van de overheid is en dat er geen verplichting bestaat om iemand kosteloos bij te staan. Hij was des duivels en ging wel naar een andere advocaat.
Ik verbaas me er steeds meer over wat rechtszoekenden allemaal verwachten van een advocaat waarvoor ze zelf hooguit een eigen bijdrage dienen te betalen. Alsof kosteloze rechtsbijstand in het standaard voorzieningenpakket hoort en vaak ook nog voor problemen die door henzelf veroorzaakt worden. En als het hen niet zint, dienen ze gewoon een klacht in, waarmee de advocaat in ieder geval zijn tijd kosteloos kan verdoen, want een advocaat verdient immers toch genoeg, al heeft menigeen geen benul hoe hard daar menigmaal voor gebuffeld wordt.
