Aan Otto von Bismarck wordt – hoogstwaarschijnlijk ten onrechte – de uitspraak toegeschreven: “the man who wishes to keep his respect for sausages and laws should not see how either is made.” Hieraan is door Claudius O. Johnson toegevoegd: “With reference to the laws, a knowledge of how they are made may increase our respect for them and their makers; and if it does not, we are at least able to express our dissatisfaction in an intelligent manner.”
Expressions of dissatisfaction aangaande belastingwetgeving zijn niet nieuw, maar komen wel steeds vaker voor, zo signaleert E.J.W. Heithuis terecht in WFR 2014/544. Er is een tendens waarbij belastingplichtigen ‘onrechtvaardige belastingmaatregelen’ met een beroep op het EVRM proberen te bestrijden. Vooral een beroep op art. 1 EP EVRM is favoriet. Op 7 mei 2014 verschenen maar liefst zeven uitspraken van Rechtbank Den Haag over de ‘crisisheffing hoge lonen’. De Rechtbank besliste onder meer dat (i) de crisisheffing niet in strijd komt met het eigendomsrecht (art. 1 EP EVRM) en (ii) evenmin een schending inhoudt van het verdragsrechtelijke gelijkheidsbeginsel (art. 14 EVRM). Op hun beurt hebben ook de uitspraken tot kritiek geleid.
Naast de ophef over de crisisheffing is ook ongenoegen geuit over het forfaitair rendement van box 3, de bedrijfsopvolgingsfaciliteit in de Successiewet en de verhuurderheffing. In al deze gevallen is de essentie van het ongenoegen: ‘kwalitatief ondermaatse’ belastingwetgeving. De gebrekkige kwaliteit komt tot uitdrukking in zaken als (materieel) terugwerkende kracht, ‘onrealistische’ wetgeving en het afwentelen van budgettaire lasten op een beperkte groep belastingplichtigen. De belastingrechter is echter zeer terughoudend bij een beroep op het EVRM; hij gaat niet op de stoel van de wetgever zitten. Terecht! Het is de wetgever die kwalitatief goede belastingwetgeving moet leveren. Hij mag niet de indruk wekken dat het hem een worst zal wezen.
