De Nederlandse strafrechter moet strenger optreden tegen vormfouten. Dat is de belangrijkste conclusie van het rapport ‘Toezicht op strafvorderlijk overheidsoptreden’ dat in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie is opgesteld door het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatie Centrum (WODC).
Leermomenten
Die conclusie is een steuntje in de rug van de Nederlandse strafbalie, die de Hoge Raad al jaren oproept harder op te treden tegen vormfouten van politie en Openbaar Ministerie. De WODC-onderzoekers schrijven daarover: “De rol van de rechter in Nederland moet gerevitaliseerd worden, zodat meer leermomenten ontstaan voor politie en Openbaar Ministerie. Een mogelijkheid is om vormfouten zwaarder te bestraffen, of op zijn minst er meer aandacht aan te besteden.”
Strafbeschikkingen
Er bestaat in Nederland geen extern toezichtsorgaan voor de politie en het Openbaar Ministerie. Rechters kunnen de meeste strafvorderlijke beslissingen wel tegen het licht houden, maar dat geldt niet voor de zogeheten strafbeschikkingen. Alleen de betrokkene heeft, via verzet, nog de mogelijkheid de strafbeschikking te laten toetsen. Extern toezicht is ook lastig, schrijven de onderzoekers, omdat het opleggen van strafbeschikkingen en ZSM-afdoeningen weinig openbaar en transparant gebeurt. Dat baart zorgen, omdat het aantal ZSM-afdoeningen toeneemt. Bij ZSM nemen het Openbaar Ministerie, de politie, de reclassering en andere ketenpartners in een vroeg stadium een beslissing over de afdoening van een strafzaak.
België
De onderzoekers keken ook naar de situatie in België. Het onderzoek werd verricht door Elke Devroe, (Universiteit Leiden) Marijke Malsch, (NSCR), Joery Matthys (Universiteit Leiden) en Goos Minderman (VU).
