Mr-online kopte onlangs dat de Nederlandse strafrechter strenger moet optreden tegen vormfouten. Dat was de belangrijkste conclusie van het rapport ‘Toezicht op strafvorderlijk overheidsoptreden’ dat in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie is opgesteld door het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatie Centrum (WODC).
Koren op de molen van de malende strafrechtadvocaat. Het is uiteraard ook niet aan mij voorbijgegaan dat bij de start van het onderzoek steeds vaker ernstige en minder ernstige vormverzuimen opduiken. Voorheen was dat altijd het eerste waar ik op lette. Wat was de reden van aanhouding en is aan alle wettelijke eisen voldaan bij de toepassing van dwangmiddelen? Niemand zit erop te wachten dat opsporingsambtenaren zonder geldige reden je huis binnengaan en de boel overhoop halen. Op dit punt viel er dan ook geregeld te ‘scoren’, want laten we wel zijn, van ‘tegen-beter-weten-in’ bewijsverweren en louter strafmaatverweren, wordt een strafpleiter bepaald niet gelukkig. Het bewaken van het naleven van de rechtsregels waar het overheidsoptreden betreft, is een van de kerntaken van de advocaat. Het is net als met hardrijden, als er nauwelijks meer wordt gecontroleerd, wordt er steeds harder gereden, terwijl op de trajectcontroles nagenoeg iedereen zich braaf aan de maximumsnelheid houdt. Als ook onregelmatigheden in de opsporing niet meer worden gesanctioneerd, worden de voorschriften op den duur ook nauwelijks nog nageleefd.
Het deed mij denken aan een zitting bij de Politierechter te Zutphen over een bedreiging. Een prachtig verweer dat de bedreigende bewoordingen de stokdove aangever nimmer konden bereiken, slaagde niet maar cliënt werd wel vrijgesproken met de pijnlijke zinsnede “Ik spreek u vrij. Niet vanwege het betoog van uw raadsman maar omdat de feiten zich afspeelden in 2012 en niet in 2013 zoals in de tenlastelegging staat.” De Politierechter keek mij genoegzaam aan maar kon mijn verweer dat ik dat uiteraard ook wel gezien had, maar er niets over had gezegd, omdat de officier anders ongetwijfeld de tenlastelegging had gewijzigd, wel waarderen.
Moraal van het verhaal is dat de onder tijdsdruk opererende beroepsbeoefenaar niet meer let op zaken die uiteindelijk toch niet de gewenste gevolgen hebben. Daarom leidde de conclusie van voornoemd rapport tot een bescheiden vreugdedansje op kantoor. Daar bleef het dan voorlopig bij, want voor het overige is er in de media weinig aandacht aan het rapport besteed. Logisch, want er valt bij de burgerij ook geen politiek punt te scoren als er mogelijk verdachten vrijuit gaan door vormfouten. Dan hebben we het over diezelfde burgerij en af en toe een oud-politicus die op dezelfde manier probeert de belasting te ontduiken, maar dat is natuurlijk altijd anders…
