Heel zzp-end Nederland staat op z’n kop vanwege de aanstaande invoering van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties. Maar wat is er nou echt aan de hand?
In het kort:
- Wordt jou nooit om een VAR gevraagd? -> dan verandert er weinig voor je denk ik.
- Heb je wel eens opdrachtgevers die prijs stellen op een VAR verklaring? -> dan ga je hier echt wel wat van merken.
Voor alle juristen en advocaten die wel eens een interim opdracht doen of willen gaan doen even een korte toelichting. Daarbij kijk ik vooral even naar de kant van de opdrachtgevers, omdat van daaruit het effect te verwachten is. Ik ben geen fiscalist, maar volgens mij verandert er voor je eigen fiscale positie niet zo veel. Wat dat laatste betreft kwam ik een aardige uitleg tegen in dit oude artikel van consultancy.nl.
Het zijn dus (weer) de Opdrachtgevers waar het om draait
Nu:
Het feit dat je een VAR WUO hebt gekregen is vooral voor je opdrachtgevers van belang. Zelf kun je er geen zekerheid aan ontlenen, maar doordat jij een VAR WUO (of dga) hebt, is je opdrachtgever gevrijwaard van aanspraken van de belastingsdienst terzake loonheffingen en premies. Ook als bij controle blijkt dat jij daar eigenlijk als een soort werknemer functioneert.
Vanaf 1 mei
Straks is die vrijwarende VAR er niet meer en loopt een opdrachtgever wel een enorm financieel risico als het misgaat. Als men jou inhuurt en bij een controle van de belastingdienst oordeelt de inspecteur dat jij daar eigenlijk als een soort werknemer werkt, dan heb je namelijk de poppen aan het dansen. Dan beschouwt de Belastingdienst alles dat je klant aan jou betaald heeft als netto loon. Over dat bedrag moet loonbelasting en sociale premies opgehoest worden en daar kan je klant voor aangesproken worden. Bovendien kunnen er aanzienlijke boetes opgelegd worden, ook al hebben jij en je klant naar eer en geweten gehandeld. De eerste periode zal het meevallen met dat risico, omdat er weinig gehandhaafd wordt. Maar je zult merken dat met name de grote professionele klanten (en laat daar nu net de meeste opdrachten zijn) nu al een houding gaan aannemen van ‘better safe then sorry’.
Modelovereenkomsten
Als je dit dossier volgt weet je dat er in plaats van de VAR vanaf 1 mei gewerkt kan gaan worden met zogenaamde Modelovereenkomsten. De Belastingdienst benadrukt dat het gebruik daarvan niet verplicht is. Dat was de VAR ook niet en degenen die een beetje in de materie ingevoerd waren weten ook wel waar je op moet letten om ook zonder dat papiertje de risico’s te minimaliseren. In de praktijk is het echter zo dat je het werken voor de grote professionele klanten wel op je buik kan schrijven als je er geen hebt. In lijn daarmee verwacht ik dat straks de overgrote meerderheid van interim-opdrachten op basis van een door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst zal verlopen.
Hoe werkt zo’n goedgekeurde Modelovereenkomst?
Allerlei partijen zijn nu bezig om hun eigen modellen goedgekeurd te krijgen en de Belastingdienst heeft er zelf ook al een paar gepubliceerd voor algemeen gebruik. Als jij en je opdrachtgever straks werken volgens een goedgekeurde Modelovereenkomst, dan mogen jullie ervan uit gaan dat er door je klant geen loonbelasting en premies ingehouden hoeven worden. Modelovereenkomsten bieden Opdrachtgevers dus net als de VAR een bepaalde zekerheid. Maar anders dan bij de VAR is die zekerheid heel kwetsbaar. Het gaat namelijk om ‘werken volgens’. De manier waarop jij en je Opdrachtgever je tot elkaar verhouden in de dagelijkse praktijk, moet namelijk echt overeen stemmen met hetgeen daarover in de Modelovereenkomst beschreven is. Blijkt dat het in werkelijkheid anders gaat dan in het goedgekeurde model is opgeschreven: weg zekerheid! Dan herleeft voor je klant weer dat risico van fiscale claims en boetes.
Die Modelovereenkomsten zijn dus iets anders dan de modellen die wij als juristen kennen. Je kunt er niet per opdracht lekker aan gaan zitten sleutelen, of over onderhandelen zoals je dat gewend bent. Misschien zou het fiscaal-juridisch wel kunnen zonder veel extra risico, maar de Opdrachtgevers zullen daar niet snel meer toe genegen zijn.
Die tekst van die Modelovereenkomsten wordt dus extreem bepalend. Nu zat ik al vrij goed in de materie, maar de afgelopen maanden heb ik ook in de praktijk gezien hoe de Belastingdienst ermee om gaat.
Beoordeling
Dat hebben ze inmiddels ook opgeschreven. Zoals je in die Handreiking kunt lezen (of wellicht al wist) gaat het om de elementen Arbeid, Loon en Gezag. Van loon is altijd sprake. Het element ‘Arbeid’ heeft betrekking op de verplichting om het werk persoonlijk te verrichten. Het meest complexe aspect is ‘Gezag’. Daarbij gaat het er niet eens om of het feitelijk uitgeoefend wordt, maar om de mogelijkheid daartoe. Maar om in de ogen van de fiscus aan gezag te ontkomen moet voldaan worden aan alle volgende criteria.
- Je bent volledig verantwoordelijk voor de werkzaamheden
- Je kunt je werk volledig zelfstandig indelen
- Je werkt zelfstandig en geheel naar eigen inzicht
- Er is geen leiding of toezicht op je werk vanuit je opdrachtgever
- De enige aanwijzingen die je klant mag geven hebben betrekking op het resultaat van je werk.
Ik vind het persoonlijk behoorlijk van de gekke dat de wil van partijen kennelijk geen enkele rol speelt, maar dat even terzijde.
Het verwondert mij zeer dat je in de discussies over de wet nauwelijks terugziet dat er grote problemen gaan ontstaan rondom de tijdelijke vervulling van vacatures door zelfstandige professionals. Als je naar dat lijstje hierboven kijkt wordt het erg lastig om te bewijzen dat er geen sprake is van gezag op het moment dat je in een organisatie een functie vervult die daarvoor was ingevuld door iemand die daar in dienstbetrekking (dus onder gezag) werkte. Überhaupt, het feit dat gesproken wordt over ‘functie’ is waarschijnlijk al een teken dat het verkeerd gaat.
Ik kan je vast verklappen dat je er niet onderuit kunt komen sec door via een BV te gaan werken en je fiscale status als zelfstandig ondernemer legt in dit kader ook geen gewicht in de schaal. Toch lijkt het me een economische noodzaak dat ook dit ‘hete WDBA hangijzer’ geadresseerd wordt.
Ben erg benieuwd hoe de praktijk hier een oplossing voor gaat vinden, of lost de politiek het op? Zal de belastingdienst flexibel blijken? Zullen meer zzp’ers zich tot tijdelijke dienstverbanden laten dwingen? Ontstaan er allerlei creatieve nieuwe juridische omwegen, om alles maar bij het oude te kunnen houden? Of gaan er echt dingen veranderen en jaagt de WDBA de ‘unbundling’ van het juridische werk aan? Zullen tijdelijke vacatures opgeknipt worden in afzonderlijke onderdelen die als afzonderlijke projecten bij zelfstandigen ondergebracht kunnen worden?
Op 21 april as. houden we als Netwerk van Ondernemende Juristen een (besloten) sessie over de WDBA. Die is inmiddels zwaar overtekend, dus ik kan je niet meer uitnodigen. Ben benieuwd of we daar met elkaar en de uitgenodigde experts van buiten ons netwerk tot briljante inzichten komen.
Ik hou je op de hoogte.
