Tijd kost geen geld, maar is wel geld. Dat is de belangrijkste reden dat uurtje factuurtje voor advocaten nog altijd de meest gangbare vorm is om te declareren. Maar er zijn meer redenen voor de onuitroeibare populariteit van factureren op uurbasis. Zo zijn de softwarepakketten voor advocatenkantoren gebaseerd op uren schrijven. Tot op het kwartier of de zes minuten nauwkeurig. Die nauwkeurigheid betekent overigens dat een advocaat minstens een kwartier of zes minuten moet rekenen als hij nog even in het dossier kijkt. Uurtje factuurtje vindt men in het algemeen de eerlijkste manier om een prijskaartje te hangen aan de inspanningen van een advocaat.
Kortom, het is geen wonder dat
- negen van de tien klanten willen dat de advocaat op basis van tijd declareert
- volgens de lokale deken vrijwel alle advocaten in het arrondissement Den Haag hun nota’s; opstellen met de wijzers van de klok;
- er na 35 jaar discussiëren over uurtje factuurtje vrijwel niets is veranderd.
Het zijn niet mijn conclusies, maar die van de sprekers op de door Celsus Uitgeverij en Support Lawyer Online georganiseerde studiemiddag Verdienen en declareren in de advocatuur*.
Dat er in vijfendertig jaar inderdaad niets is veranderd, zoals consultant Maarten de Haas stelde, lijkt mij sterk. Deze oud-directeur van Boekel De Nerée stond die middag oog in oog met personen die het tegendeel beweerden of zelfs aantoonden. Advocatenkantoor Endtz & Co werkt uitsluitend met vaste prijzen. Van Benthem & Keulen biedt bedrijven die nog geen cliënt zijn met Van Dienst de mogelijkheid gratis telefonisch advies te vragen en – als de meter gaat lopen – ‘prijszekerheid’. Legal counsel Max Hübner van pensioenfonds PGGM: ‘Het kan nooit gratis zijn. De gewaardeerde klant betaalt voor deze gratis diensten.’
Hübner heeft gelijk, maar naar mijn oordeel verdient deze innovatie toch enige sympathie. Al was het maar om het innoveren zelf. Ik schreef al eerder dat dit niet het sterkste punt is van de advocatuur. Managing partner Frederieke Leeflang van Boekel De Nereé legde uit waarom: de democratie van het partner- of aandeelhoudersmodel houdt grote veranderingen tegen. Leeflang zweert daarom bij een klein, hybride managementteam dat uit een jurist en een ondernemer bestaat.
Tijdens de middag belichtten de aanwezige advocaten het declareren en verdienen vooral vanuit hun eigen perspectief. De enige die een klantgeluid liet horen was Max Hübner, die mede namens andere bedrijfsjuriten sprak. Hij kwam met het idee een databank te beginnen, waarin kantoren anoniem kunnen aangeven hoeveel tijd zij kwijt zijn met bepaalde diensten. Cliënten kunnen dan zien wat de verleende dienst gemiddeld kost. Hij vertelde er niet bij wie die databank moet gaan opzetten. Binnen de advocatuur zal de animo niet groot zijn. De Orde ziet in ieder geval geen rol in deze, zei de Haagse deken Bas Martens alvast.
Het initiatief moet dus uit de markt komen. Hübners idee is maar één stap verwijderd van een site waarop advocatentarieven worden vergeleken. De domeinnamen http://degoedkoopsteadvocaat.nl/ en www.degoedkoopsteadvocaat.nl zijn al in gebruik of geclaimd. Dus de kans dat de advocatuur het notariaat nagaat, is niet ondenkbaar.
Voordat het ‘Ontslagadvies’ en de ‘Incassohulp’ tussen de testamenten in de elektronische schappen van het warenhuis liggen, moeten advocaten een product maken van hun diensten. Antoine Endtz heeft een eerste stap gezet. Welk kantoor gaat in zee met de Hollandse Eenheidsprijzen Markt voor Advocaten?
*) Een boek van Mr.-medewerker Michel Knapen hierover is hier te bestellen.
