‘Ook Jan met de pet heeft recht op de wet’, was de leus waaronder in 1969 een groep Tilburgse rechtenstudenten de eerste rechtswinkel in Nederland begon. In de huidige Rechtswinkel Tilburg worden nog steeds talloze mensen met juridische vragen geholpen.
Een groepje Tilburgse rechtenstudenten besloot − op de golven van de maatschappelijke veranderingen eind jaren zestig – dat het tijd was voor actie (in die dagen geschreven als aksie). Ze stoorden zich aan het theoretische karakter van de rechtenstudie en de kloof met de praktijk. Ze wilden graag iets doen voor de maatschappij en begonnen in 1969 in de Tilburgse Maranatha-kerk met het draaien van juridische spreekuren. Mensen met weinig geld boden ze kosteloze rechtshulp onder de leus: ‘Ook Jan met de pet heeft recht op de wet’. De eerste rechtswinkel van Nederland was geboren. In tal van andere plaatsen werden de jaren daarna ook rechtswinkels opgericht.
Lintje
Het jubileum van de Rechtswinkel Tilburg werd 8 november gevierd met een symposium over juridische hulp in de eerste lijn. Oud-advocaat Marius de Jong kreeg een lintje van burgemeester Theo Weterings, hij werd benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. De Jong was destijds een van de oprichters van de Rechtswinkel en is altijd betrokken gebleven. In de beginjaren als coördinator, later als adviseur en bestuurslid. Tegenwoordig is hij voorzitter van het bestuur.
Geen protestorganisatie meer
De huidige Rechtswinkel Tilburg doet in grote lijnen nog hetzelfde als vroeger, vertelt teamleider Jeroen Jaspers. “We verlenen individuele hulp aan mensen die een laag inkomen hebben of anderszins kwetsbaar zijn. We zijn alleen geen protestorganisatie meer zoals toen, we houden geen ‘aksies’ meer.” Wel heeft de rechtswinkel een signalerende functie: “Als we merken dat dingen bij bijvoorbeeld de gemeente of bij een zorgverzekeraar niet goed gaan, dan kaarten we dat aan.”
Subsidie
De Tilburgse rechtswinkel ontvangt subsidie van onder andere de gemeente en de Raad voor Rechtsbijstand. Er zijn drie juristen in dienst, die zo’n dertig tot veertig studenten begeleiden. Per jaar behandelen ze rond de 900 zaken, en beantwoorden daarnaast telefonisch allerlei vragen. “We merken dat we meer vragen krijgen nu mensen minder snel een toevoeging krijgen.”
Twaalf uur per week
Studenten verbinden zich voor anderhalf jaar aan de rechtswinkel en besteden zo’n twaalf uur per week aan zaken waarin ze cliënten juridische hulp bieden. De rechtsgebieden waarmee de rechtswinkel zich bezighoudt zijn arbeidsrecht, sociale zekerheidsrecht, consumentenrecht en huurrecht. “Natuurlijk stellen mensen ook regelmatig vragen op ander gebied. Dan verwijzen we ze door naar het Juridisch Loket of naar een advocatenkantoor.”
Nuttige ervaring
Het is de laatste jaren moeilijker geworden om studenten te vinden, aldus Jaspers. “Sinds de studiefinanciering een lening is geworden zie je dat studenten sneller willen studeren én meer betaalde bijbaantjes nemen om hun studie te bekostigen. Maar we kunnen er gelukkig nog genoeg vinden. Bij de rechtswinkel doen ze heel nuttige ervaring op.” Rechtswinkeliers kunnen geen studiepunten verdienen met hun werkzaamheden, maar krijgen wel een aantekening op hun cijferlijst van Tilburg Law School.
