De Autoriteit Consument & Markt (ACM) heeft voor zzp’ers de mogelijkheden verruimd om afspraken over tarieven te maken. Zzp’ers die ‘zij-aan-zij’ werken met werknemers zijn voor dat werk geen ‘onderneming’ in de zin van de Mededingingswet. Tot de invoering van het wettelijk minimumtarief voor zzp’ers zal de ACM geen boetes opleggen voor afspraken tussen zzp’ers om dit minimumtarief nu al te realiseren.
Zzp’ers zijn meestal ondernemers. Iedere zzp’er bepaalt zelfstandig zijn product, prijs en service. Daarom gelden de concurrentieregels in beginsel ook voor zzp’ers. Er zijn echter situaties waar de concurrentieregels niet gelden of waarvoor de ACM geen boetes oplegt. De ACM heeft hiertoe de Leidraad tariefafspraken zzp’ers gepubliceerd waarin wordt uitgelegd wanneer dat het geval is.
De mededingingsregels zijn niet van toepassing op afspraken met of tussen zzp’ers die geen onderneming zijn. Zzp’ers die feitelijk ‘zij-aan-zij’ werken met werknemers in loondienst zijn voor die activiteiten geen onderneming in de zin van de Mededingingswet. Dit betekent dat zzp’ers collectief mogen onderhandelen en afspraken maken met opdrachtgevers.
Het kartelverbod geldt ook niet voor afspraken van geringe betekenis, de zogeheten bagateluitzondering zoals vastgelegd in artikel 7 Mededingingswet. Deze uitzondering geldt voor twee situaties, namelijk voor i) afspraken binnen groepen van maximaal acht zzp’ers met een gezamenlijke totale omzet van niet meer dan € 1,1 miljoen en voor ii) afspraken tussen zzp’ers met een gezamenlijk marktaandeel van niet meer dan tien procent.
Een andere uitzondering betreffen afspraken die, hoewel zij de concurrentie beperken, per saldo bijdragen aan de consumentenwelvaart. Hiervoor moet aan verschillende voorwaarden worden voldaan. De afspraak moet de sociale bescherming van zzp’ers verbeteren en mag niet verder gaan dan voor dat doel noodzakelijk. Afnemers van de diensten van zzp’ers moeten ook voordeel hebben van de afspraak, bijvoorbeeld omdat deze de kwaliteit van de dienst waarborgt.
Ook maakt de ACM in de Leidraad kenbaar hoe zij toezicht houdt op afspraken tussen zzp’ers en collectieve afspraken met opdrachtgevers. De ACM zal geen boete opleggen voor afspraken tussen zzp’ers over minimumtarieven voor zover die niet op een hoger niveau liggen dan het wettelijke minimumtarief dat door het kabinet is aangekondigd. Ook zal de ACM geen boete opleggen als er collectief met opdrachtgevers afspraken over een hoger tarief dan het voorgenomen wettelijk minimumtarief worden gemaakt en opdrachtgevers hiermee instemmen.
