Nederlandse advocaten krijgen veel vragen over de effecten van het beleid van president Trump die nu twee jaar aan de macht is. Dit blijkt uit gesprekken met de advocaten Paul Amberg (Baker McKenzie) en Yvo de Vries en Justin Steer (Allen & Overy). Bedrijven willen duidelijkheid over sancties, handelsbelemmeringen en antidumpingregels.
“De belangrijkste zorg van veel EU-bedrijven is de onvoorspelbaarheid van executive actions door de regering Trump,” zegt advocaat Paul Amberg van Baker McKenzie. “In tegenstelling tot sancties, die wat meer lange termijn zijn, kunnen executive orders van de ene dag op de andere worden ingesteld maar ook weer worden teruggetrokken.”
Uitwaaiering
Daarnaast is er een uitwaaiering van sancties. De meest impactvolle zijn die tegen Iran en Rusland. “Veel van deze sancties zijn van toepassing buiten de VS, dus ook in de EU,” verklaart Amberg, die is gespecialiseerd in internationale handel en compliance. De Amerikaanse advocaat heeft zich voor Baker McKenzie in Nederland gevestigd om de trade and compliance praktijk hier verder uit te bouwen. Een EU-bedrijf dat zaken doet met Rusland kan bijvoorbeeld stuiten op de regelgeving van Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA). Amberg: “Dan kun je op de zwarte lijst komen. Met deze wet kunnen de VS sancties opleggen voor activiteiten die de VS onwenselijk vinden vanuit het oogpunt van de buitenlandse politiek.”
Je dient als EU-bedrijf ten eerste rekening te houden met deze primaire sancties. Amberg. “Daarbij moet je je afvragen wat je relatie met de VS is. Is er een manier waarop de Amerikaanse wet direct op jou van toepassing is? Heb je een dochter-, moeder- of zusterbedrijf in de VS? Heb je veel VS-burgers in dienst? Drijf je handel met producten die je uit de VS koopt?”
Tussen twee vuren
Maar zelfs als je niet onder deze primaire sancties valt, kun je als Europees bedrijf toch problemen krijgen met de Amerikaanse autoriteiten. Amberg: “Ook als de wet van de VS niet van toepassing is op een Nederlandse bedrijf, kan de VS nog steeds zeggen: “Als je zaken doet met Iran, kun je geen zaken meer doen met de VS.”
Dat zijn de zogeheten secundaire sancties. Hier kunnen Europese bedrijven tussen twee vuren terechtkomen: als ze zich niet houden aan de sancties tegen Iran en Cuba, kunnen ze in de VS op een zwarte lijst komen. Respecteren ze de sancties wel, dan overtreden ze mogelijk het zogeheten ‘blocking statute’ van de EU.
“Die regeling lijkt een mooie geste,” zegt advocaat Yvo de Vries van Allen & Overy. “Ze biedt EU-ondernemingen namelijk een argument om te zeggen dat ze niet aan de regel kúnnen voldoen.” Het juridische antwoord aan de cliënt is dan dat je als EU-bedrijf door de autoriteiten in de VS niet vervolgd kan worden voor het breken van de sancties, omdat je daartoe gedwongen wordt. En dan nog moet je maar zien of de VS dat argument accepteren. “Maar je hebt ook commerciële belangen,” vervolgt De Vries, die partner competition and regulation is. “Wil je de VS tegen de haren in strijken als je daar bredere belangen hebt? Daar komt bij dat op overtreding van het blocking statute nou niet bepaald duidelijke en effectieve sancties staan, terwijl je in de VS wel hoge boetes riskeert. Je zoekt de beste strategische oplossing. Je ziet nu dat Siemens, Total, Maersk en Peugeot allemaal eieren voor hun geld hebben gekozen.”
Breder kijken
Zijn collega en mede-partner Justin Steer, die is gespecialiseerd in grensoverschrijdende M & A, vult aan: “Je moet ook breder kijken. Stel dat jij klant bent bij een Amerikaanse bank. Die vindt het, sinds de VS uit de Iran-deal stapte, gewoon niet prettig om geld uit te lenen aan een bedrijf dat zaken doet met Iran. Dat laten Europese bedrijven die veel handel drijven met de VS veel zwaarder wegen dan bijvoorbeeld Russische of Chinese bedrijven, die veel minder banden met de VS hebben.”
Amberg bevestigt dat: “Meestal zullen de aan de VS gelieerde bedrijven ervoor kiezen om zich aan de regels te houden, ook omdat er een groter handhavingsrisico is.” In de VS is de handhaving in handen van de ministeries van Buitenlandse Zaken (State Department) en Financiën (Treasury Department). “Ze kunnen in civiele zaken straffen uitdelen van meer dan 295.000 US dollar of twee maal de waarde van de transactie.”
Weeg je risico’s
Amberg adviseert: “Weeg je risico’s voor de VS- en EU- wetten. Geen oplossing is perfect, geen enkele handelwijze is risicovrij, maar we proberen de risico’s te minimaliseren.” Neem nou bijvoorbeeld Rusland. “De sancties treffen de financiële-, defensie- en energiesector. De EU en VS zijn het oneens over de vraag of EU mag meewerken aan pijpleidingen voor Rusland. In april 2018 zijn Russische bedrijven op de zwarte lijst van de VS gekomen. Meestal is zo’n situatie makkelijk: je doet er geen zaken meer mee, en klaar. Maar hier is het anders omdat er grote Russische bedrijven tussen zitten waarmee veel EU-bedrijven zaken doen. Er is veel handel tussen Rusland en de EU, dus de vraag naar advies rondom sancties wordt alleen maar groter.”
Importheffingen
Een andere juridische slangenkuil is de veelheid aan importheffingen. “We krijgen veel vragen over de export naar de VS,” verklaart Amberg. De importheffing van de VS geldt al voor staal en aluminium, maar misschien binnenkort ook voor auto’s.”
Wat kun je doen als je in de automotive actief bent? “Als de autobranche ook wordt betrokken, dan zal het effect enorm zijn,” meent Amberg. “De bevoorradingsketen van de automobielindustrie is geglobaliseerd. Onderdelen kunnen van over de hele wereld komen. Het is daardoor niet gemakkelijk om de supply chain op zo’n manier te herstructureren dat je geen last hebt van hogere tarieven. Een Mercedes is weliswaar een Duits product, maar sommige onderdelen kunnen bijvoorbeeld uit China komen. Dan kan dat product uiteindelijk misschien toch onder het hogere tarief vallen.”
Antidumpingregels
Volgens Yvo de Vries werkt de escalatie van handelsconflicten door op andere terreinen. “Naarmate bedrijven zwaarder worden getroffen door de handelsoorlog, gaan ze eerder kijken wat ze kunnen doen tegen het land waar hun concurrent wordt bevoordeeld. Bedrijven in de EU onderzoeken hoe ze dat speelveld in de VS weer gelijk krijgen, bijvoorbeeld door de Europese Commissie aan te sporen een antidumping zaak te starten.” Antidumpingregels zijn bedoeld om goedkope import tegen te gaan.
Een ander neveneffect is dat veel landen eerder door een nationalistische bril naar de wereld kijken. “In China moet je bij M & A transacties bijvoorbeeld toestemming hebben van Mofcom, de autoriteit op het gebied van antitrust en mededinging,” zegt Steer. “De uitkomst is nu veel minder voorspelbaar dan twee jaar geleden. Als het in hun belang is om iets tegen te werken, zullen de Chinese autoriteiten dat nu eerder doen dan vroeger, zeker als er Amerikaanse bedrijven bij betrokken zijn. Daarom moet je nu nog scherper afspreken hoe je omgaat met het risico dat een deal niet doorgaat. Wij maken een inventarisatie van de mededingingsargumenten, maar vooral van de bredere context. En op dat laatst focus ik me meer dan voorheen.”
America First
Paul Amberg constateert verder dat veel financiële instellingen in Nederland en daarbuiten huiverig zijn voor de straffen die zij riskeren door mee te werken aan transacties. “Logisch, want de laatste vijftien jaar zijn de ministeries van Justitie en Financiën van de VS samen met OFAC grote handhavings- en strafzaken zaken gestart tegen banken. Negen van de tien grootste zaken waren tegen niet-Amerikaanse banken. Omdat ze transacties met Iran, Cuba of Rusland hebben gefaciliteerd.”
Maar ook de technologische sector moet uitkijken. Yvo de Vries wijst op het fenomeen foreign direct investment screening: het aan banden leggen van buitenlandse investeringen in de Amerikaanse techsector. De organisatie CFIUS ziet daarop toe. “De regering van Trump heeft de regels aangescherpt, waarbij het de intentie is om vooral investeringen van Chinese bedrijven te belemmeren. Het beleid is America First, en de toets is nationale veiligheid.”
Een mooie samenvatting van twee jaar Trump.
