Mr. van de week is Anja Eleveld. De docent en onderzoeker arbeidsrecht en sociale zekerheidsrecht aan de Vrije Universiteit is benoemd tot plaatsvervangend lid bij het College voor de rechten van de mens.
Gefeliciteerd. Een hoogtepunt in uw juridische carrière?
Zeker. Naast het binnenhalen van een Veni-(onderzoeks)beurs in 2015, zie ik het plaatsvervangend lidmaatschap bij het College als een van de hoogtepunten in mijn juridische carrière. Het is een eer om bij te mogen dragen aan de rechtsvorming op het terrein van de rechten van de mens in Nederland.
Wat doet een plaatsvervangend lid van het College voor de rechten van de mens?
Hij of zij neemt als lid van meervoudige kamers deel aan de behandeling van verzoeken om een oordeel die getoetst worden aan de gelijke behandelingswetgeving. In de praktijk zal ik ongeveer een keer maand worden ingedeeld op een zitting.
Bij mensenrechten denken we gauw aan verre buitenlanden. Hoe is het in Nederland gesteld met de mensenrechten?
Mensenrechtenverdragen worden in Nederland inderdaad vaak gezien als een exportproduct; iets dat wij niet meer nodig hebben. Zoals Rancière al eens schreef: ‘when rights are of no use, then just like charitable persons do with their old clothing, they are given to the poor. Appearing useless, these rights are sent abroad along with medicine and clothes to people deprived of medicine, clothes and rights’. Maar ook in Nederland blijft de aandacht voor mensenrechten van groot belang! Denk aan de uitspraak van het Europees Comité inzake Sociale Rechten over de opvang van uitgeprocedeerde asielzoekers en de discriminatie op de arbeidsmarkt van werknemers met een niet-Nederlandse achtergrond.
Hoe voorkomt u dat het college een papieren tijger is? De Raad voor de rechtspraak legde in 2016 een uitspraak van het College (over een griffier met hoofddoek) naast zich neer.
De uitspraken van het College zijn inderdaad niet juridisch bindend. Toch blijkt uit de cijfers van het College dat de verweerder in 80 procent van de gevallen actie onderneemt naar aanleiding van het oordeel van het College, bijvoorbeeld door excuses aan te bieden of het beleid te wijzigen. Geen papieren tijger dus. Mediation zou naar mijn mening een grotere rol mogen spelen bij geschillen, met steeds het gelijke behandelingsrecht als leidraad.
En welke onderwerpen wilt u zelf op de agenda zetten?
Als plaatsvervanger zijn mijn werkzaamheden in principe beperkt tot de oordelende functie.
Als u het voor het zeggen had dan?
Zou ik (nog) meer gaan inzetten op het tegengaan van discriminatie bij de toegang naar arbeid en pleiten voor een betere financiering van de sociale rechtshulp.
Wat of wie is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Kwetsbare groepen en iedereen die er vol voor gaat om hen te ondersteunen.
Wat is over u niet bekend, wat wel interessant is?
Dat ik van huis uit sociale wetenschapper ben en pas meester in de rechten ben geworden na een loopbaan in de zorg, fietswinkel, vluchtelingenwerk, en het sociaal raadsliedenwerk.
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
Rechtspraak.nl, curia.eu en rechtsorde.
Welk boek las u het laatst?
‘Dans dans dans’ van Haruki Murakami. Een mooi boek over verbinding en vervreemding. Tussendoor ook nog ‘De verwarde cavia’ van Pauline Cornelisse gelezen. Heel erg grappig.
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
Met Barack Obama om met hem van gedachten te wisselen over zijn drijfveren en zijn ervaringen met het politieke spel en macht.
