Na een lange dag werken, kruip ik laat in de avond achter mijn laptop om dit blog te schrijven. De inspiratie hiervoor was in geen velden of wegen te bekennen. Terwijl de vermoeidheid het hoogste lied zong, dwaalden mijn ogen af naar mijn telefoon. Deze had ik expres ondersteboven op het bureau neergelegd zodat ik mijn concentratie zou kunnen behouden, maar ik kon de verleiding wéér niet verstaan. Scrollend door mijn apps wist ik dat ik maar al te graag even mijn e-mail wilde checken om te bekijken of die belangrijke klant me nog had gemaild. Met één klik stond ik weer met één been binnen kantoor. Het verwachte mailtje van de belangrijke klant stond niet in mijn e-mailbox. Ik bespeurde bij mezelf enige teleurstelling. Ik dacht nog: “Ben ik teleurgesteld omdat ik thuis een keer niet aan het werk hoef?” Door deze gedachte werd ik geïnspireerd voor dit blog. Ben ik verslaafd aan mijn werk? Of schept de maatschappij de verwachting dat we 24/7 bereikbaar zijn?
Een tijdje geleden las ik de april-editie van de nieuwsbrief van de Beroepsopleiding waarbij er ook aandacht werd gevraagd voor het gebruik van de smartphone. Juriaan Mensch, auteur van dit artikel, benoemt de psychische gevolgen van deze technologie. Volgens hem heeft deze technologie ons onder andere het volgende gebracht: stress, onbewustheid, manipulatie en afhankelijkheid. Verder stelt de heer Mensch dat “wij collectief de controle over onze geest, tijd en aandacht aan het kwijtraken zijn.”
Het beginsel van evenwicht tussen werk en privéleven is niet meer wat het was. Door de komst van de smartphone is deze balans aangetast, of zoals Mensch zegt: ‘uitgehold’. Door het hebben van de smartphone wordt steeds meer de indruk gewekt dat wij overal en altijd bereikbaar zijn. Het lijkt erop dat dit binnen de advocatuur betekent dat ook klanten verwachten dat wij altijd te bereiken zijn voor prangende juridische vragen. Gaat dit niet veel te ver?
Ik denk van wel. Er zijn talloze onderzoeken waaruit blijkt welke schade veelvuldig smartphone-/tabletgebruik kan aanrichten. Ook op het gebied van smartphonegebruik op het werk, kun je in grote getalen artikelen en blogs vinden waarin auteurs proberen lezers handvatten te bieden om de work-life balance in al zijn glorie te laten herrijzen. De vraag blijft echter of wij binnen de huidige maatschappij dit evenwicht kunnen terugvinden. Er is immers wel een tendens ontstaan door het bestaan en het gebruik van de smartphone. Blijkbaar verlangen cliënten nu stante pede antwoorden op hun juridische vragen. Blijkbaar voelen wij een innerlijke druk die ons zegt dat wij bereid moeten zijn om te reageren en niets mogen missen van de onuitputbare bron aan e-mails en telefoontjes.
Maar wat is nu de oplossing? Uiteraard kan ik mijn lezers slechts tips meegeven die ik zelf probeer toe te passen. Zo heb ik sinds kort met mezelf afgesproken dat Basenet na acht uur ’s avonds verboden terrein is. Dit heeft als voordeel dat ik zowel bij mijn collega’s als bij cliënten niet continu de indruk wek dat ik altijd aan het werk ben. Daarnaast probeer ik in het weekend mijn telefoon weinig te gebruiken voor werkgerelateerde zaken om zo ook daadwerkelijk tot rust te komen.
In essentie komen deze tips neer op één basale kerntip: stel grenzen voor jezelf. Het mag misschien de tendens zijn dat wij altijd bereikbaar moeten zijn, maar we hoeven ons leven niet te laten bepalen door technologie. Zoals Mensch in de nieuwsbrief van de beroepsopleiding verkondigt: “Laat je niet programmeren en pak je cognitieve soevereiniteit terug.”
Smartphones anticiperen op deze afkeer van technologie door een ‘niet storen’-knop te ontwikkelen op de smartphones. Daardoor word je niet steeds geconfronteerd met e-mails, notificaties en appjes. Het is in ieder geval een behulpzame tool om minder met je smartphone bezig te zijn. Toch vermoed ik dat er meer nodig is om de balans terug te vinden tussen werk en privé. Ik denk dat wij een innerlijke ‘niet storen’-knop moeten ontwikkelen. We zullen onszelf moeten trainen om op een bepaald moment van de dag te kunnen zeggen: mijn ‘niet storen’-knop gaat aan.
