Juridische structuur en soevereiniteit
De Verenigde Staten van Amerika: De VS is een federale republiek, een land, met vijftig staten. Elk van deze staten heeft het recht een groot deel van haar eigen wetgeving te bepalen, bijvoorbeeld over abortus, wat momenteel een groot ding is. Overigens heeft de VS een constitutie die in alle staten geldt. Het recht van staten om een eigen wetgeving te hebben stamt uit de grondwet. De grondwet geeft dan ook duidelijk aan dat de wetten die de staten zelf hanteren nooit in strijd met de grondwet mogen zijn.
De Europese Unie: De EU is een internationale continentale organisatie die momenteel 27 lidstaten heeft. Elk van de 27 landen hebben hun eigen grondwet, die al ouder zijn dan het Verdrag van de Europese Unie (VEU) en het Verdrag over de Werking van de Europese Unie (VWEU). Door het ondertekenen van deze verdragen geven de lidstaten bepaalde bevoegdheden uit handen aan de centrale overheid van de Europese Unie. Binnen de EU gaat EU-wetgeving voor nationale wetgeving, en wetgeving in de lidstaten mag hier dan ook niet mee in strijd zijn. Zijn de VEU en VWEU dan misschien de Europese Grondwet?
Institutionele structuren
Verenigde Staten: De VS heeft een vrij simpele en duidelijke structuur. De scheiding der machten van Montesquieu wordt er vrij letterlijk toegepast. De uitvoerende macht (de president), de wetgevende macht (het congres) en de rechterlijke macht (het hooggerechtshof). Deze scheiding is tijdens de verlichting ontstaan en overgenomen in de grondwet om zo de checks en balances te waarborgen en machtsmisbruik te kunnen voorkomen.
Europese Unie: Wie Europees recht heeft gehad zal al weten dat de EU een veel complexere en uitgebreidere structuur heeft. De EU heeft vijf instellingen die de machten balanceren. De Europese Commissie, de Raad van de Europese Unie, het Europees Parlement, het Hof van Justitie van de EU, en de Europese Raad. De Europese commissie komt het dichtstbij een uitvoerende macht. Ondertussen worden de wetgevende machten verdeeld tussen de Raad en het Parlement. En natuurlijk het Hof van Justitie, die de naleving van de Europese wetgeving in de gaten houdt.
Unie of land?
Maar kan de VS nou worden gezien als een unie en de EU als een land? In principe is het natuurlijk maar net hoe je de twee van elkaar differentieert en wat je definitie is.
In het geval van de VS zien we dat net als bij de EU de staten enige soevereiniteit hebben maar ook delen aan de centrale overheid hebben gedelegeerd. Echter heeft de VS op sociaal gebied een sterke identiteit. Burgers voelen zich echt Amerikaan in alle staten, een bewijs hiervan is natuurlijk alle vlaggen overal. En het is nou niet zo dat wij als Europeanen trots overal onze Unie-vlag ophangen. Voor mij is dit sociale aspect samen met het feit dat de grondwet de basis is en daar uit autonomie wordt verdeeld een goede reden om de VS gewoon als land en niet als unie te bestempelen.
Maar is de EU mogelijk een land? Als we naar dezelfde punten kijken, en ik net al een beetje noemde. Wij hebben amper een ‘Europese identiteit’, het sociale aspect van een land dat de VS duidelijk heeft, hebben wij niet. Waar Amerikanen kunnen juichen voor de VS op de Olympische Spelen, doen wij dit voor Nederland, niet voor de EU. Nogmaals, we hangen dan ook geen Europese vlaggen overal, en Nederlandse zie ik toch regelmatig. Ook hebben de landen van de EU hun autonomie niet van de EU verdragen verkregen. Zij hebben vrijwillig enige aspecten van hun autonomie opgegeven voor de eenheid. De oorsprong is dus duidelijk anders! Daarom vind ik ook dat ondanks de gemeenschappelijke munt (euro) en gezamenlijke instellingen de EU duidelijk een unie is en niet te karakteriseren valt als land. Stel dit zou wel zo zijn, dan zouden we ook moeten gaan kijken naar NATO, de Verenigde Naties en meer.
