Mr.

Mr. 1 2019 / 33 ARREST VAN DE MAAND H et gaat om een man die in 1980 bijna on- middellijk na zijn geboorte in Brazilië door een kinderloos Nederlands echtpaar buiten de officiële kanalen om wordt geadopteerd. Het echtpaar heeft via-via contact in Brazilië met een consulair attaché. Ze krijgen in een straatje bij een kindertehuis in São Paulo een baby van een hun onbekende moeder nog mét navelstreng in handen gedrukt, en doen ter plekke aangifte van de geboorte van ‘hun’ Patrick bij de Braziliaanse burgerlijke stand. De biologische moeder wil het kind niet en het alternatief is een Braziliaans staatsweeshuis. In Nederland worden de adoptieouders in 1981 door de politie in het kader van een strafrechtelijk onderzoek naar illegale adop- ties oppervlakkig verhoord. Het leidt niet tot een strafzaak. Ze voeden Patrick en een jongere (legale) Braziliaanse adoptiezoon liefdevol op. Patrick weet van jongs af aan dat hij is geadopteerd. Rond zijn twintigste raakt Patrick in de ban van ‘zijn afkomst’. Hij reist naar Brazilië en zijn adoptieouders geven hem zo goed mogelijk alle informatie die ze hebben. Dankzij de informatie ontmoet hij in 2001 in São Paulo de Nederlandse bestuurster van het kindertehuis, de consulair attaché, en een Braziliaanse en een Nederlandse die in 1980 baby Patrick bij de biologische Bra- ziliaanse moeder hadden opgehaald. Zijn adoptieouders steunen hem“praktisch en emotioneel” bij zijn zoektocht, constateert de rechtbank. Met behulp van hun gedetailleerde informatie en zijn contacten ter plaatse kan hij in dit eerste bezoek een shortlist maken van zeven Braziliaanse vrouwen die mogelijk zijn biologische moe- der zouden kunnen zijn. In 2011 zal blijken dat een van hen in- derdaad zijn moeder is. Overigens was ze al in 1985 overleden, toen Patrick nog maar vijf was. De adoptieouders vertellen niet dat ze zelf in 1982 als verdachten zijn verhoord, maar als dat in 2011 voor hem belangrijk blijkt geven ze Patrick machtiging om alle dossiers bij politie en Raad voor de Kinderbescherming (die ze zelf niet hebben) in te zien. Tussen 2002 en 2017 gaat Patrick bijna jaarlijks voor meerdere maanden naar Brazilië. Hij is labiel en getraumatiseerd. De relatie met zijn adoptieou- ders wordt ondertussen steeds moeizamer. In 2013 betalen zijn adoptieouders nog zijn reis naar Bra- zilië waar hij zijn biologische zussen ontmoet. Maar in juli 2013 stelt hij zijn juridische ouders aansprakelijk voor “alle gevolgen van de illegale adoptie” en “selectieve informatieverstrekking over mijn afkomst”. Daarna verbreken zijn adop- tieouders definitief alle contact. In de rechtbankprocedure maakt hij hen allerlei verwijten. De rechtbank zegt dat de adoptie onrechtmatig was. Er is echter geen grond voor schadevergoeding, vooral omdat Pa- trick de essentiële informatie voor zijn shortlist in 2001 al ont- ving (rechtbank Den Haag 5 juli 2017 , ECLI:NL:RBDHA:2017:6711). Wel moeten zijn adoptieouders een oude knipselmap aan Patrick ter inzage geven. Het hof daarentegen breidt de‘informatieverplichting’ uit tot al- les in verband met de adoptie. Ook het verhoord worden door de politie, onder meer, had daarom veel eerder verteld moeten wor- den. Al raakt dit niet de identiteit van de biologische moeder, toch moeten de adoptieouders 13.200 euro (100 euro per maand) scha- devergoeding betalen, hoofdzakelijke voor immateriële schade (Hof Den Haag 14-11-2018 , ECLI:NL:GHDHA:2018:3107). PYRRHUS-OVERWINNING En dat is ultradom. Niet de adoptie is zozeer het probleem, maar de manier hoe de zoon ermee omgaat. Het hele proces is een Pyrrhus-overwinning. Het levert niet meer op dan een paar ver- geelde papieren en in hoger beroep wat rotgeld, maar heeft on- noemelijk veel schade toegebracht aan de relatie met zijn goed- bedoelende adoptieouders, die Patrick naar eigen zeggen wil herstellen. Zeg nou zelf: is dat makkelijker geworden na deze juridiserende schadevergoedingsveroordeling? Rechtsgeleerdheid getuigt niet altijd van wijsheid – en dit arrest is daar een triest voorbeeld van. HET PROCES BRENGT HEEL VEEL SCHADE TOE AAN DE RELATIE VAN DE MAN MET ZIJN GOEDBEDOELENDE ADOPTIEOUDERS HET ALLERDOMSTE ARREST VAN HET JAAR De trofee voor de allerdomste uitspraak van 2018 gaat naar drie raadsheren van het gerechtshof Den Haag, die dachten dat ze het recht en een ooit ille- gaal geadopteerde man een dienst bewezen door zijn stiefouders een scha- devergoeding op te leggen. Wat een studeerkamergeleerdheid! DOOR JURJEN BOORSMA