Mr.

Mr. 3 2019 / 9 De problemen zijn groot in de Rechtspraak, oordeelde de Commissie Visitatie Gerechten 2018 onlangs. Twee hoogle- raren over het rapport ‘Goede rechtspraak, sterke rechts- staat’, waarbij Margreet Ahsmann zich kritisch toont over de commissie. D at rechters standaard overwerken wist Philip Langbroek wel. En ook dat er een enorme kloof is tussen de besturen en de werkvloer. Dat er te weinig tijd is voor zelfreflectie, en inno- vatie? Ook bekend. Maar dat de malaise bij de Rechtspraak zo diep zit als nu is blootgelegd door de Commissie Visitatie Ge- rechten 2018, daar is hij toch wel erg van geschrokken. Lang- broek, die naast hoogleraar rechtspleging aan de Universiteit Utrecht ook lid is van de visitatiecommissie zegt dat er een grote kloof is de tussen de werkvloer en het bestuur. “De relatie tus- sen die twee is niet goed.” De commissie constateert dat de werkdruk enorm is, dat twin- tig tot veertig procent overwerk normaal is, en dat het ziekte- verzuim hoog is. “Daar wordt terecht over geklaagd,” meent Langbroek. “Er is toch geen organisatierevolutie voor nodig om daar wat aan te doen?” Een groot knelpunt is in elk geval het tekort aan geld en menskracht. Voorzitter Henk Naves van de Raad voor de rechtspraak zei in een reactie op het rapport dat er vijftig miljoen euro bij moet. “Zou best kunnen, maar de orga- nisatie moet ook stappen maken”, meent Langbroek. Hij pleit voor kwaliteitsmanagement. “Rechters zijn zo bezig met het primaire proces, dat ze bijna geen aandacht meer hebben voor andere zaken. Ik vind dat rechters meer tijd moeten krijgen om over samenwerking en vernieuwing na te denken.” Hij vindt het vreemd dat de rechtspraak als derde staatsmacht net zo wordt behandeld als elke willekeurig andere rijksdienst. “Het zou niet zo gek zijn om daar tien tot twintig procent over- capaciteit te hebben. Die heb je nodig om aan de inhoudelijke kwaliteit aandacht te geven, om nieuwe dingen te ontwikkelen maar ook om beter met calamiteiten en onverwachte ontwikke- lingen te om te gaan.” Volgens de commissie is een cultuuromslag nodig, met gezag- hebbend leiderschap.“De cultuur is door de onafhankelijkheid van rechters heel individualistisch”, verklaart Langbroek.“Met de cultuuromslag bedoelen we dat meer samenhang nodig is, bij- voorbeeld over logistieke problemen. Zodat je meer op de hoogte bent van elkaars zorgen en weet dat je op elkaar kunt rekenen.” De wereld op zijn kop Zijn collega-hoogleraar Margreeth Ahsmann is ook kritisch op de rechtspraak, maar zij geeft in een opinieartikel op mr-online vooral de visitatiecommissie een veeg uit de pan. Ahsmann, tot voor kort bijzonder hoogleraar rechtspleging aan de Universiteit Leiden en rechter in de rechtbank Den Haag, zegt dat de proble- men van de Rechtspraak een rechtstreeks gevolg zijn van de ka- rige financiering. Het stuit haar tegen de borst dat de commis- sie dat onvoldoende beseft. De commissie is haar boekje te buiten gegaan, meent Ahsmann, Ze heeft zich vooral geërgerd aan de zin“Het ambt van de rechter zal aan gezag inboeten wanneer het tempo en de aard van de inspanningen en veran- deringen ongewijzigd blijven.” Ahsmann: “Een visitatiecom- missie is niet benoemd om denkbare toekomsten uit te teke- nen, laat staan met een dergelijk onheilspellend karakter.” De constatering door de commissie dat de Rechtspraak te wei- nig geld krijgt, stemt Ahsmann wel tevreden. Maar ze stoort zich aan de manier waarop de commissie de noodklok luidt. De commissie schrijft bijvoorbeeld: “Als de rechtspraak niet in staat is om de komende jaren in rap tempo te moderniseren, roept zij aantasting van de organisatorische onafhankelijkheid over zich af.” Ahsmann: “Ik vind dit de wereld op zijn kop. Dit suggereert dat de organisatie door de minister onder curatele kan worden gesteld, en dat had de commissie zich in het huidi- ge politieke spanningsveld moeten realiseren. Het gevaar is groot dat bepaalde ferme, zéér beperkt onderzochte conclusies uit dit rapport ten onrechte een eigen leven zullen gaan leiden, met heel verstrekkende gevolgen.” Bij Ahsmann rijst na het lezen van het rapport de vraag wat de rechtstaat ons waard is. “Versobering is te verdedigen, maar wat nu is gebeurd, komt neer op uitkleden: de Rechtspraak is een houtje-touwtje-organisatie geworden.” Wat is volgens Langbroek de oplossing?“Een rotvraag”, vindt hij. Na enig nadenken:“Zorg voor rust in de tent. Dus de komende twee jaar geen grote veranderingen. Verbeter de samenwerking en samenhang binnen de organisaties. En zorg voor meer capaciteit. Maar je moet in een situatie als deze zes dingen tegelijk doen. Dat kan helaas niet, en dat vind ik dramatisch.” (PL) VISITATIECOMMISSIE: TOESTAND RECHTSPRAAK PENIBEL Philip Langbroek Margreet Ahsmann RECHTSPRAAK

RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=