Mr.

Mr. 4 2019 / 29 gesproken. Deze mensen kunnen potentieel gevaarlijk worden, omdat ze vergeten zijn en ernstig gefrustreerd raken. Rijkere landen zouden deze groep resettlement moe- ten aanbieden. Ja, dat is ingewikkeld, maar het kan. Na- tuurlijk moeten we ook investeren in landen van her- komst, dat wordt altijd gezegd. Maar als die landen dictaturen zijn, of als het gaat om transitlanden als Libië, kun je daarmee moeilijk afspraken maken. In die gevallen moeten we als internationale gemeenschap onze verant- woordelijkheid nemen op basis van het bestaande recht. “Er wordt van alles geprobeerd om vluchtelingen tegen te houden. De zogenaamde Turkije-deal is daarvan een be- kend voorbeeld. Die deal is problematisch, omdat Turkije een voorbehoud heeft gemaakt bij het Vluchtelingenver- drag; het land garandeert alleen bescherming van men- sen die uit Europa zijn gevlucht. Toch wordt Turkije ge- zien als een veilig land. Is dat zo? Turkije stuurt mensen terug naar Syrië, en hoe staat het met de Koerden? Is het politieke systeem van Turkije veilig voor iedereen? Een an- der probleem is dat Turkije heeft bedongen dat Grieken- land in eerste instantie de asielverzoeken behandelt. Grie- kenland heeft daar helemaal geen capaciteit voor! Asielzoekers zitten eindeloos vast op de Griekse eilanden. Een van mijn promovendi is Grieks en doet nu een onder- zoek voor Vluchtelingenwerk naar deze problematiek. Van haar hoor ik hoe dramatisch het is. De opvangcapaciteit is slecht, er is geen toegang tot rechtshulp, er is geen garan- tie dat de procedure goed verloopt.” DE TRAGIEK VAN HET RECHT “Het recht is een van de grootste verworvenheden die de mens heeft. Het is een enorme verworvenheid dat we zo- iets kunnen, dat we een rechtssysteem kunnen bedenken. Een staat zonder rechtssysteem is een lost state . Daar werkt niets. Ik durf te beweren dat een rechtssysteemmeer bij- draagt aan de gemiddelde levensduur dan de gezondheids- zorg. Als het recht niet werkt, gaan mensen jong dood. Dan hebben ze geen toegang tot medische zorg, tot onder- wijs, tot de arbeidsmarkt. En access to justice brengt econo- mische groei mee. “Dat het desondanks soms vastloopt, raakt aan het onder- zoeksgebied van mijn vak, de rechtssociologie. Law in the books is iets anders dan law in action . Ik laat aan mijn stu- denten vaak zien hoe het recht in de praktijk werkt en dan raken ze soms teleurgesteld. Dat is de tragiek van het recht. In artikel 1 van de Grondwet staat dat mensen in ge- lijke gevallen het recht op gelijke behandeling hebben. Dat is een heel belangrijk artikel, maar leidt het in de praktijk ook tot uitbanning van discriminatie? Nee. Maar laten we er niet te dramatisch over doen: zonder de law in the books zou het nog veel erger zijn. Een heleboel werkt wel. Dat probeer ik mijn studenten voor te houden. Blijf proberen om dit soort prachtige rechtsbeginselen in de praktijk te verwezenlijken. Een ander sprekend voorbeeld is het recht op toegang tot het recht. Asielzoekers die aan de buitengrenzen van Europa worden tegengehouden, hebben vaak geen toegang tot het recht, al is het maar omdat er geen advocaat is die ze kan helpen. Ook binnen Nederland is dat in toenemende mate een probleem. Asielzoekers krijgen straks pas rechtsbijstand als de IND het voornemen om hun asielverzoek af te wijzen op schrift heeft gesteld. Hoe kunnen ze dan de procedure be- grijpen? En niet alleen voor asielzoekers is toegang tot het recht cruciaal. Het geldt ook voor andere have nots . Hoe kunnen zij weten waar ze recht op hebben als niemand hen dat vertelt? Daarom pleit ik voor rechten als volwaar- dig vak op de basisschool, naast rekenen, lezen en schrij- ven. Iedereen moet leren wat het recht ten diepste bete- kent en hoe de samenleving daarop wordt gebouwd.” INTERVIEW

RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=