Mr.

18 / Mr. 1 2020 snelrecht SNELRECHT FINANCIEEL RECHT 2020: VUURWERK OP HET TERREIN VAN COLLECTIEVE ACTIES? Met het afsteken van het vuurwerk op oudejaarsnacht is het mogelijk geworden schade te vorderen in een collectieve actie. De wetswijziging die dat mogelijk maakt was al op 1 april 2019 gepubliceerd (WAM- CA geheten: de Wet afwikkeling massaschade in col- lectieve actie), maar de inwerkingtreding vergde nog een koninklijk besluit. Het wachten was op de uitwerking van het regis- ter, waarin collectieve vorderingen moeten worden ingeschreven. De Raad voor de rechtspraak heeft daarvoor de verantwoordelijkheid ge- kregen, aldus het Besluit register collectieve vorderingen, dat tegelijker- tijd met de datum van inwerkingtreding werd gepubliceerd. Het register is inmiddels online en te vinden op https://www.rechtspraak.nl/Regis- ters/centraal-register-voor-collectieve-vorderingen. D aar heeft de WAMCA-werkgroep van de Rechtspraak ook een serie aanbevelingen gepubliceerd, gericht op belangenorganisaties die na 1 januari 2020 een collectieve vordering willen aanbrengen. De wetswijziging doet meer dan alleen het verruimen van de mogelijk- heden voor het instellen van collectieve vorderingen. De wet stelt tege- lijkertijd strengere eisen aan belangenbehartigers, bedoeld ommisbruik van het Nederlandse collectieve-actiesysteem te voorkomen. Getracht is een balans te vinden tussen de belangen van partijen die zijn benadeeld en waarvoor de collectieve actie wordt ingesteld enerzijds en de gedaag- den anderzijds. Of dat gelukt is zal moeten blijken bij de eerste zaken die worden aangebracht. Hoe dan ook mag vuurwerk verwacht worden. Gedaagden zullen ongetwijfeld vol inzetten op het bestrijden van de ontvankelijkheid van iedere belangenbehartiger en dat betekent een flink aantal geschilpunten. Positief effect zal vermoedelijk wel zijn dat belangenbehartigers belang hebben bij verdere professionalisering, maar dat zal slechts tot effect hebben dat het vuurwerk langzaam dooft naar- mate meer zaken door de rechter zijn beoordeeld. Ook qua procedure verandert de wet het een en ander: de gedachte is dat deze efficiënter en effectiever wordt door de introductie van een exclusieve vertegenwoor- diger, het samenvoegen van verschillende collectieve acties als ze over dezelfde gebeurtenissen gaan en het verplicht onderhandelen over een schaderegeling nadat een exclusieve vertegenwoordiger is aangesteld. De nieuwe regels zijn alleen van toepassing op collectieve acties die zijn ingesteld op of na 1 januari 2020 voor gebeurtenissen die plaatsvonden op of na 15 november 2016. Het oude regime blijft gelden voor collec- tieve acties die betrekking hebben op oudere feiten. MEDEDINGINGSRECHT RECORDBOETE NA WISSEN WHATSAPP-CHATS De Autoriteit Consument &Markt (ACM) heeft een bedrijf e en recordboete v an 1,84 miljoen euro opgelegd omdat het een kartelonderzoek heeft be- lemmerd. De ACM deed bij het bedrijf een inval vanwege mogelijke betrokkenheid bij concurrentie- beperkende afspraken. Tijdens het bedrijfsonderzoek hebben medewerkers van het bedrijf WhatsApp-groepen verlaten en chats gewist. Dit is verboden. De ACM heeft op grond van de Algemene wet bestuursrecht verstrek- kende bevoegdheden als er een verdenking is van een overtreding van de Mededingingswet. De ACM is onder meer bevoegd bedrijfspanden te betreden en inzage te vorderen of kopieën te maken van documen- ten. Bovendien zijn bedrijven verplicht aan het onderzoek mee te wer- ken en geen bewijsmateriaal te vernietigen of achter te houden. Bij over- treding kan de ACM aan het bedrijf een boete opleggen van maximaal één procent van de concernomzet (en een boete van maximaal € 900.000,- voor de betreffende persoon). De ACM heeft aan het begin van de bedrijfsinval tegen de medewerkers gezegd dat zij moesten meewerken en geen bewijsmateriaal mochten vernietigen. Het bedrijf heeft (achteraf) erkend dat zijn medewerkers ten onrechte WhatsApp-groepen hebben verlaten en chats hebben ge- wist. Het bedrijf heeft vervolgens meegewerkt aan het onderzoek naar het verwijderde materiaal op een wijze die verder gaat dan waartoe zij wettelijk verplicht is. De ACM heeft de boete daarommet twintig pro- cent verlaagd. Deze boete past bij de toegenomen onderzoeksactiviteit van de ACM. De Europese Commissie heeft op grond van Verordening (EG) 1/2003 vergelijkbare bevoegdheden voor de handhaving van Europese mede- dingingsregels. Zo heeft de Europese Commissie vorig jaar de Slowaak- se treinvervoer der ZSSK o nderzocht voor het verwijderen van data van een laptop tijdens een inval. Ze zag uiteindelijk af van een boete omdat de informatie niet moedwillig was verwijderd. De medewerkingsplicht betekent niet dat bedrijven tijdens een onder- zoek van de toezichthouders alles moeten toelaten. Bedrijven en hun werknemers hebben ook belangrij ke rechten, z oals het zwijgrecht en het recht op bijstand door een advocaat. De boete van de ACM toont nog maar eens aan dat het voor bedrijven belangrijk is goed op de hoogte te zijn van hun rechten en plichten. Dit voorkomt onaangename verrassingen achteraf. Snel op de hoogte zijn van actuele ontwikkelingen in het recht? Ook daarvoor kunt u in Mr. terecht. In de rubriek Snelrecht belichten vooraanstaande juristen periodiek de ontwikkelingen op hun rechtsgebied. Hier twee complete bijdragen en een aantal samenvattingen. De uitgebreide versies van de samengevatte stukken kunt u vinden op www.mr-online.nl/overzicht-snelrecht/ William Schonewille is partner bij BarentsKrans. M artijn van de Hel is advocaat bij Maverick Advocaten.