Mr.

6 / Mr. 1 2020 nieuws Sinds de Raad van State eind mei een streep heeft gezet door het Programma Aanpak Stikstof (PAS), verkeren bouwers, boeren en industriële bedrijven in onzekerheid. Lopende vergunningaanvragen voor ‘stikstofactiviteiten’ waren op slag kansloos, om over nieuwe activiteiten maar te zwijgen. De uitspraak leidt tot veel vragen aan juristen . Drie van hen over ‘orkaan stikstof’. Afgelopen najaar rukten boeren en bouwers op naar het Malieveld ‒ het zal niemand ontgaan zijn . Het aantal telefoontjes naar juridische dienstverleners zwol aan, ook industriële bedrijven en overheden wil - len weten wat wel en niet kan. “Drie van onze veer- tien juristen zijn nu fulltime bezig met stikstofadvie - zen”, vertelt Peter Schils, leidinggevende van de afdeling Legal Consultants van ingenieurs- en ad- viesbureau Royal Haskoning DHV. “En ik verwacht dat dit nog jaren doorgaat.” Niet alleen de juristen, ook de ecologen en milieu- en luchtdeskundigen van het bedrijf hebben hun handen vol aan de stikstofdos - siers. Schils heeft het dan ook over ‘orkaan stikstof’. Omgevingsrechtadvocaat Marcel Soppe (Soppe Gun- delach advocaten) zag het werkaanbod sinds eind mei eveneens toenemen. “Een substantieel deel van ons werk gaat op aan stikstofzaken. Elke dag komt er een stikstofdossier voorbij.” SHOWSTOPPER De stikstofdiscussie is op zich niet nieuw. “Stikstof- ‘ORKAAN STIKSTOF’ RAAST DOOR JURIDISCH NEDERLAND depositie kon tien jaar geleden ook al een showstop- per zijn”, zegt Schils. Daarom introduceerde de over - heid in 2015 het PAS: een simpel toetsingskader. Onderzoeker natuurbeschermingsrecht Ralph Frins (Radboud Universiteit Nijmegen) voorzag in 2016 al dat het PAS zou sneuvelen. Hij kwam in zijn proef - schrift tot de conclusie dat het PAS in strijd is met het Europese natuurbeschermingsrecht, dat is neer- gelegd in de Vogel- en de Habitatrichtlijn. De afdeling Rechtspraak van de Raad van State heeft een aantal elementen van Frins’ proefschrift meegenomen in de PAS-uitspraak. Soppe zegt dat deze uitspraak de zaak op scherp heeft gezet. “Daarna zijn veel juridische vraagstuk - ken opgekomen en advocaten ingeschakeld.” NIET ALLES KAN Van alle gedupeerde sectoren staat de projectont- wikkelaar die een woonwijk wil bouwen, er nog het gunstigst voor, aldus Schils. De bouwer kan namelijk gebruik maken van de stikstofruimte die vrijkomt door bronmaatregelen die mogelijk worden gemaakt in d e Spoedwet aanpak stikstof (i ngegaan op 1 janua- ri van dit jaar) en de bijbehorende regeling die bin - nenkort ingaat. Dit pakket maatregelen is gebaseerd op de adviezen van het rapport Niet alles kan van de Commissie-Remkes (september 2019). Verlaging van de maximumsnelheid, uitkopen van veehouders en het toedienen van minder eitwitrijk veevoer moet de bouw van 75.000 woningen mogelijk maken. Soppe ziet bij nieuwe activiteiten drie mogelijkheden. “Je kunt kijken of een lichte toename van de stik - stofdepositie op een overbelast Habitat-gebied leidt tot een verslechtering van natuurwaarden. Als dat niet zo is, dan hoeft een klein beetje erbij geen belet - sel te zijn.” Als die weg doodloopt, kan een bedrijf een beroep doen op de provinciale beleidsregels. Hier komt het zogeheten ‘salderen’ om de hoek kij - ken: het compenseren van stikstofdepositie. De moeilijkste route is de ADC-toets. Soppe: “Als je geen enkel middel kunt vinden om stikstof te reduceren, moet je aantonen dat er dwingende redenen van groot openbaar belang zijn, dat je geen alternatieven hebt en dat je de schade compenseert.” De Raad van State heeft deze constructie geaccordeerd bij de aanleg van de Kempenbaan-West in Veldhoven. Een andere vraag is of bedrijven oo k hun vergunning kwijt kunnen raken of er met terugwerkende kracht alsnog een moeten aanvragen. Dat bedrijven op ba - sis van de rekenmethodes toen te goeder trouw heb- ben gehandeld, wil nog niet zeggen dat ze nu veilig zijn. Weliswaar heeft de Raad van State gezegd dat onherroepelijke besluiten in stand blijven, maar ook dat lijkt nu op losse schroeven te staan. “De vergun - ningen vervallen niet automatisch”, zegt Frins. “Maar de Wet natuurbescherming verplicht tot wijziging of intrekking als de vergunning tot significante aantas - ting van natuurgebieden leidt en wijziging of intrek - king de enige passende maatregel is om die aantas- ting ongedaan te maken.” (PL) foto: Shutterstock/Nancy Beijersbergen