Mr.

MR. 4 2020 / 37 interview ‘RECHTER MOET LEF HEBBEN EN NIEUWSGIERIG ZIJN’ “HET STEMT WEL EEN BEETJE DEEMOEDIG DAT JE ALS RECHTER HET LAATSTE WOORD HEBT” O ver de vraag wat een goede rechter is, hoeft Willem van Schendel niet lang na te den- ken. “Je moet nieuwsgierig zijn en een beetje durf hebben”, ant- woordt hij onmiddellijk. Met nieuws- gierigheid bedoelt hij dat een rechter geïnteresseerd moet zijn in mensen. Hij citeert zijn leermeester Theo Fransen, vicepresident van de strafkamer in de rechtbank Rotterdam. Hij drukte Van Schendel op het hart: “Voor hetzelfde geld had jij daar achter het hekje ge- staan.” Daardoor geïnspireerd verdiept Van Schendel zich altijd in de persoon van de justitiabele, of het nou om een strafzaak gaat of een civiele procedure. “Ik heb altijd geprobeerd blanco te staan tegenover degene die ik voor me had, en geen moreel oordeel te hebben. Een daad kan heel naar zijn, maar dat betekent niet dat de dader een naar mens is. Ik heb in een strafmotivering bijvoorbeeld nooit opgeschreven: ‘Hij ziet het kwalijke van zijn handelen niet in’. Dat vind ik een diskwalificatie van de persoon.” Durf is ook een belangrijke eigenschap van een rechter, meent Van Schendel. “Als je een verdachte moet vrijspreken tegenover een zaal vol slachtoffers, moet je dat open en bloot doen. Je moet het ook aan de slachtoffers kun- nen uitleggen. En als de hele wereld vindt dat het A moet zijn, moet je toch B durven zeggen.” STOTTERCURSUS Maar ook een nieuwsgierige en moedi- ge rechter is er niet altijd zeker van dat zijn vonnissen het gewenste effect heb- ben. “Ik heb natuurlijk allerlei voor- waardelijke en taakstraffen opgelegd waarvan je hoopt dat ze werken. In elk geval één keer wist ik zeker dat ik met het strafrecht iets positiefs heb bereikt. Als politierechter kreeg ik een jonge Opmerkelijk: rechter Willem van Schendel heeft een afkeer van een moreel oordeel. De vicepresi - dent van de Hoge Raad blikt terug op 37 jaar rech - terschap. Een gesprek over durf, nieuwsgierigheid en een blanco opstelling tegenover de verdachte: “Een daad kan heel naar zijn, maar dat betekent niet dat de dader een naar mens is.” door Peter Louwerse foto’s Chantal Ariëns