Mr.

MR. 5 2020 / 31 slachtofferadvocatuur “MENSEN DOEN STEEDS VAKER IN EEN VROEG STADIUM EEN BEROEP OP ONS” DE ZAAKSCODES O013 EN Z110 Ook zonder doorverwijzing van Slachtofferhulp Nederland kan de Raad voor Rechtsbij - stand aan een slachtoffer of nabestaande een toevoeging verlenen voor rechtsbij - stand, zegt Annemarie Ruesink, woordvoerder van de Raad. Bij een ernstig gewelds- of zedenmisdrijf (EGZ) kan een O013-toevoeging van elf punten worden verleend. Wordt een slachtoffer als benadeelde partij in het strafproces ondersteund, dan kan een Z110-toevoeging van vijf punten worden verleend. Die laatste kan alleen worden aangevraagd voor niet-EGZ-zaken. Ruesink: “Er moet dan worden aangetoond dat de vordering benadeelde partij juridisch of feitelijk ingewikkeld is. Wordt een Z110-toe - voeging aangevraagd en het blijkt een EGZ-zaak te zijn, wordt alsnog de toevoeging voor een EGZ-zaak verleend.” Bij een EGZ wordt geen draagkrachttoets gedaan, bij een vordering benadeelde partij wel – beide zonder oplegging van een eigen bijdrage. Dat toevoegingen bij EGZ-zaken fors zijn gestegen komt volgens Ruesink door de uit - breiding van de rechten voor EGZ-slachtoffers in een strafzaak. “Deze rechten zijn in 2016 nog verder verruimd, zoals met de uitbreiding van het spreekrecht voor deze slachtoffers. Ook werd toen de kring van slachtoffers in de Wet Schadefonds Gewelds - misdrijven uitgebreid.” dering van de benadeelde partij.” Ook kan de slachtofferadvocaat hulp bieden bij het invullen van allerlei formulieren en de voorbereiding op het spreekrecht. Wel vindt Lans dat haar cliënten zélf de slachtofferverklaring moeten schrijven, eventueel met hulp van Slachtofferhulp of tips van de advocaat. Tot slot kan de advocaat een artikel 12-procedure star- ten, wanneer een verdachte niet door het OM wordt vervolgd. “Dáárvoor krijg je ook lang niet altijd een toevoeging”, zegt ze. Dit is wederom afhankelijk van het inkomen of de aard van de zaak. “Je hebt echter wel een advocaat nodig in deze procedure, want zonder advocaat krijgt het slachtoffer het dossier niet. Die mag het wel inzien, maar niet kopiëren. Tja, niet zo eerlijk.” Ook Lans ziet, net als andere advocaten, dat het slachtofferdeel in haar werk lang- zaam aan het groeien is. Niet omdat er meer slachtoffers zijn, wel omdat mensen beter geïnformeerd raken over hun rech- ten en beter weten wat een benadeelde partij is. Het steekt haar wel dat de ver- goeding voor het bijstaan van een bena- deelde partij zo laag is. “Je voert een bij- na volwassen procedure, die kost veel tijd en dan krijg je vijf punten. Het is ook niet eenvoudig om extra uren te krijgen. Daarbij is er ook nog eens een zware toets om die toevoeging te krijgen. Het letsel dat het slachtoffer heeft opgelopen moet daarvoor zwaar zijn, een gebroken neus alleen is niet voldoende. Dat moet ik dan slachtoffers vertellen, ik schaam me kapot. De Raad voor Rechtsbijstand verwacht nu eenmaal zelfredzaamheid van slachtoffers en als het letsel niet ern- stig genoeg is moeten ze maar naar Slachtofferhulp. Raar, de rechtsbijstand die een verdachte krijgt wordt vergoed door de Raad, waarom doen ze bij slacht- offers dan zo moeilijk?” VERSCHUIVING In het Brabantse Uden concentreert Noor Geraads (Geraads & Van Schaik Advocaten) zich – naast personen- en familierecht – op ernstige gewelds- en zedenzaken, zaken die voor de meer- voudige kamer komen. Zij informeert de cliënt over privacy en veiligheid, over de voorlopige hechtenis, over het politieon- derzoek en over bijstand bij een eventu- eel verhoor bij de rechter-commissaris. Ze stelt de vordering benadeelde partij op, adviseert de cliënt over het spreek- recht, bereidt de cliënt voor op de zitting en verleent bijstand op de zitting. Geraads begon in 2004 als advocaat en ziet een duidelijke verschuiving in de strafrechtadvocatuur. “Er is steeds meer aandacht voor slachtofferrechten, wat voor ons ook meer werk betekent. Maar de vergoeding heeft hiermee geen gelijke tred gehouden. Een cliënt doet een zwaar emotioneel appel op je, dat handel je niet even in een uurtje af. Voor één zaak krijg je elf punten, gemiddeld ontvangen we tussen de 1.500 en 1.800 euro. Uitbreiding van uren krijg je ei- genlijk nooit.” Wel geeft iedere zaak weer veel voldoening, zegt Geraads. Dat het aantal toevoegingen in gewelds- en zedenzaken is gestegen naar ruim vierduizend, komt volgens Geraads doordat er nu meer aandacht is voor de positie van slachtoffers, ook door het OM en de politie. “Instanties verwijzen meer door naar ons. Bij het publiek is onder andere door de media, ook steeds meer bekend dat je een slachtofferadvo- caat kunt inschakelen. We merken dat mensen steeds vaker in een vroeg stadi- um van hun slachtofferschap een beroep op ons doen.” Het gaat bij Geraads dan bijna altijd om zaken als moord en doodslag, de poging daartoe, gevallen met zwaar lichamelijk letsel, en zedenzaken. “De Raad voor Rechtsbijstand toetst of het letsel lang- durig is of blijvend ernstige gevolgen heeft. Het moet dus gaan om fors letsel. Bij zedenzaken wordt dat automatisch aangenomen, bij een gewapende overval Noor Geraads (Geraads & Van Schaik): “Slachtofferzaken geven veel voldoening.”