Mr.

MR. 6 2020 / 41 legal innovation J a, het ouderwetse handwerk zal altijd blijven bestaan, maar daaromheen vormt zich een steeds grotere digitale/techni- sche schil van veelal nieuwe werkzaamheden. Het onderwijs blijft niet achter en bereidt studenten steeds beter voor op hun nieuwe rol als inno- vatieve jurist. Jan Willem Kakebeeke is manager en docent bij het Center for Legal Entrepreneurship and Innovation van Leiden Law School, dat innovatie en ondernemerschap bij studenten rechtsgeleerdheid probeert aan te wak- keren. “Innovatie staat nu echt op de kaart binnen ons onderwijs. En terecht, want er zijn veel ontwikkelingen waar we studenten over moeten laten naden- “VERANDERMANAGEMENT ZOU VERPLICHT MOETEN ZIJN IN DE RECHTENSTUDIE” ken. De student van nu moet niet alleen veel verstand hebben van digitalisering in het juridische werkveld, maar ook begrijpen wat de impact daarvan is op mens en organisatie. Dat doe je door niet alleen kennis te zenden, maar ze ook te laten experimenteren met zaken als data analyse en smart contracting. Dan ervaar je de werking en de toege- voegde waarde ervan. Daarom organi- seren wij ook jaarlijkse de Legal Tech Challenge, een competitie waarin stu- denten werken aan innovatieve, digitale oplossingen voor juridische vraagstuk- ken. Dit soort hybride leervormen is ook hetgeen waar de markt om vraagt.” VERANDERMANAGEMENT Een markt die heftig in beweging is, dus ook daar moeten studenten op worden voorbereid. Kakebeeke is van mening dat verandermanagement daarom een verplicht onderdeel zou moeten zijn van de rechtenstudie. ”Juristen moeten kun- nen meedenken over vragen als: wat wordt het toekomstige verdienmodel van de advocatuur, of wat verwacht de klant over vijf of tien jaar van een juridi- sche dienstverlener? Simpel gezegd: als dat honderd procent online dienstverle- ning is, dan kun je niet nog als laatste stap eisen dat een klant naar kantoor komt om fysiek een handtekening te zet- ten. Hoe pas je de bedrijfsvoering daar- op aan? De voortrazende technologische ontwikkelingen vereisen dat je als orga- nisatie een strategische visie ontwikkelt over de impact hiervan en hoe je deze technologie gaat inzetten voor je bedrijf. En dan heb ik het niet over hoe automa- tisering je dienstverlening sneller en goedkoper kan maken, want proces- optimalisatie zonder strategie mondt naar mijn mening vooral uit in een race to the bottom .” ANDER SOORT ADVOCAAT Hendrik-Jan Bleijerveld, partner bij HVG Law, is verantwoordelijk voor in- novatie. Hij herkent de behoefte aan een ander soort advocaat tijdens cliëntge- sprekken over innovatie. ”De capacitei- ten van onze mensen moeten meer ge- richt zijn op innovatie en dat is een proces dat advocaten minder gewend zijn, want het behelst het maken van fouten om daar vervolgens van te leren. Ook in gesprek met een cliënt moeten we sneller innovatiemogelijkheden kun- nen herkennen. Dit vereist een ander soort creativiteit dan onze beroepsgroep gewend is aan te wenden.” Als ander belangrijk punt op de agenda van HVG Law noemt Bleijerveld legal managed services . “Een voorbeeld daar- van is het ondersteunen en verbeteren van juridische processen met behulp van technologie. Meestal begint dit bij het vaststellen wat nu een bepaalde workflow van bijvoorbeeld een juridische afdeling is en het kan uitmonden in een volledig digitaal proces op een platform dat op de hoogte is van de (wereldwijde) gewenste accordering bij iedere stap en welke tem- plate daarbij hoort. De winst die dit voor bedrijven oplevert is echt enorm.” Ook intern werkt HVG Law toe naar een digitaal kantoor, door de processen te optimaliseren. Bang voor de door Kakebeeke gesignaleerde race to the bot- tom is Bleijerveld niet. “ High end juri- disch advies zal altijd nodig blijven, ie- mand moet het overzicht bewaren over alle beschikbare data. Een CEO van een groot bedrijf wil graag een stempel van een groot kantoor op zijn besluit, dat is een garantie voor kwaliteit. Juist daaron- der, bij meer routinematig en minder complex werk, is heel veel beweging en voelen alle grote kantoren de druk, aan- gezien dit type werk zich goed leent om geautomatiseerd te worden. Als je dit deel van de markt ook in de toekomst wilt blijven bedienen zul je efficiënter en goedkoper te werk moeten kunnen gaan. Legal tech is daartoe de sleutel.” EFFICIËNTIESLAG Mark-Jan Arends, partner en hoofd van de corporate en notarispraktijk bij Clifford Chance, is aanjager van de in- novatieagenda binnen het kantoor in