Mr.

MR. 6 2020 / 65 Van roman tot biografie, van mythologische verhalen tot legal thriller : rechter Pauline van Schouwenburg-Laan leest uiteenlopende genres. Op haar nacht- kastje ligt een flinke stapel boeken, vaak in het Engels. oorlog over mensenlevens werd beschikt blijft moeilijk te begrijpen. Een ontroe- rend en indringend boek over liefde, fa- milie, kameraadschap en doodsangst. De claustrofobische sleutelscène is me lang bijgebleven. En dat moet ook. Aan de vijftienjarige Christopher uit T he curious incident of the dog in the night- time van Mark Haddon heeft het leven weer heel andere kaarten uitgedeeld. Hij heeft het syndroom van Asperger. Chris- topher doet minutieus verslag van hoe hij achterhaalt wie de hond van de buren heeft vermoord. En passant legt hij on- der meer uit waarom hij mensen ver- warrend vindt, waarom hij van wiskun- de houdt maar niet van nieuwe plaatsen, en beschrijft hij een advertentie (want zijn begeleidster zei dat een boek be- schrijvingen moet hebben). Uit zijn re- laas blijkt zijn worsteling met de wereld en blijkt ook de worsteling van zijn ou- ders. Humoristisch en soms hartver- scheurend. Ook prachtig zijn De hand van Fatima van de Barcelonese advocaat Ildefonso Falcones en mijn jeugdfavorieten Pride and prejudice van Jane Austen en The Chosen van Chaim Potok. Maar boven- op de stapel liggen, om nu eindelijk (uit) te lezen, Becoming van Michelle Obama, Helden van Stephen Fry, Wees onzicht- baar van Murat Isik en Camino Island van John Grisham. • W at is het verbijsterend onwaar- schijnlijk dat je geboren bent, constateerden de mannen van Monty Python in hun Galaxy Song . En wat hangt er toch veel af van wanneer, waar en in wat voor nest je ter wereld komt. Over ‘de omstan- digheden van het geval’ gesproken. In het fascinerende Outliers ( Uitblinkers ) legt Malcolm Gladwell uit hoe persoon- lijk succes − of falen − samenhangt met opvoeding, sociale behendigheid, maat- schappelijke normen, demografische fac- toren, culturele erfenissen en verbluffend toeval. Succes blijkt bepaald geen keuze. Geloof ze niet, zegt Gladwell, die verha- len over ‘succes op eigen kracht’. En het is gewoon niet waar dat alle kinderen even- veel kans hebben om te slagen in sport of onderwijs. Regels werken arbitrair in het voordeel van de één en in het nadeel van de ander. Natuurlijk, talent bestaat en oe- fening baart kunst. Maar ook genieën en toptalenten moeten kansen krijgen, ze herkennen en ze kunnen benutten. En daar hebben puur geluk, gunstige om- standigheden en opvoeding van alles mee te maken. Het is geen toeval dat naast Rockefeller en later Bill Gates ook een handvol leeftijdgenoten zo uitzonderlijk succesvol kon worden. Vlot maar genuanceerd beschrijft Glad- well ook de invloed van etnische of cul- turele bagage. Hij vertelt waarom in de jaren zeventig en tachtig in New York juist de kleinkinderen van Oost-Europe- se Joodse immigranten zo’n succes kon- den maken van litigation firms . Hij ver- klaart bloedvetes, vliegtuigcrashes en rekenvaardigheden vanuit de voor- en nadelen van iemands culturele achter- grond. En hij vraagt: wat doen we hier- mee? Is het beleefd om elkaars culturele context te negeren of nemen we die seri- eus en leren we ervan? En: als we succes en falen beter begrijpen, wat hebben we dan kinderen te bieden die op achter- stand staan? Een intrigerend boek, relevant ook voor het onderwerp privilege . Terzijde: Glad- well bespreekt in zijn werk Blink ( Intuï- tie ) dat over intuïtief beslissen gaat, ook het onderwerp police shootings , minstens even actueel. Groot leed uit een ander tijdperk wordt met beklemmende precisie beschreven in Birdsong van Sebastian Faulks. De non- chalance waarmee in de Eerste Wereld- lezen HET NACHTKASTJE VAN Pauline van Schouwenburg-Laan PAULINE VAN SCHOUWENBURG- LAAN is senior rechter in de maritieme kamer van de recht- bank Rotterdam.