Mr.

MR. 1 2021 / 27 arrest van de maand De rechter als ijskoningin Kin-der-op-vang-toe-slag-ju-ris-pru-den-tie. De Raad van State kreeg er de hik van. Maar de rot zit dieper. Woningsluitingen, vreemdelingenrecht, bijstand, taakstrafverbod: het is kouder dan een ijsklontje op Mars in de Nederlandse rechtsstaat. door Jurjen Boorsma POLITICI LEGGEN IN HUN WETTEN EEN ONGELOFELIJK HARDE LIJN OP EN LATEN DE RECHTER DAARDOOR STEEDS MINDER SPEELRUIMTE De gastouder werd contant betaald uit de toeslag en betaalde daar keurig belas- ting over. Maar er is geen kwitantie over die ene maand. De rechtbank Rotterdam ziet het probleem niet zo, ‘het blijkt toch uit de belastingaangifte van de gastou- der?’, maar de Belastingdienst wél en de Raad van State geeft de Belastingdienst daarin gelijk. Eén maand, één kwitantie, twee kinderen – en de Raad van State gaat krenten wegen. Dit is niet de wet. Dit is bewijswaardering. Ik hoor Van Ettekoven niet over de slui- ting van drugspanden, woningen inbe- grepen: alles meer dan de minuscule hoeveelheid van een halve gram is in principe altijd voldoende reden om de woning te sluiten, ook al zijn er minder- jarige kinderen (ECLI:NL:RVS:2019: 2912) . In de bewuste uitspraak maakt de Raad van State een zogenaamd milde uitzondering voor de onschuldige ex en de dochter van een internetdrugsdealer, ondertussen de keiharde regel echter keihard bevestigend. Of het vreemdelin- genrecht: het terugsturen van Soedane- zen naar Soedan waar ze (opnieuw) ge- marteld worden (zoals blijkt uit onderzoek van NRC ) was geen reden voor het kabinet om af te treden, terwijl Soedanezen nog steeds worden terugge- stuurd (ECLI:NL:RBDHA:2020:2135) . BUITENWETTELIJK Tegelijkertijd slaat Van Ettekoven de spij- ker keihard op zijn kop met de observa- tie dat politici in hun wetten een ongelo- felijk harde lijn opleggen en de rechter door dit dwingend recht steeds minder speelruimte laten. Hij wijst op de bood- schappenbijstandszaak (vrouw krijgt we- kelijks een tas boodschappen van haar moeder, gemeente komt erachter, eist 7000 euro terug ECLI:NL:RBMNE:2019: 4746) . Het speelt ook in het milieurecht (fosfaatrechten). S orry. Hier stonden wij. Wij kon- den niet anders . Zo’n beetje als Luther, maar helaas met de stukgewassen handen van Pon- tius Pilatus, verdedigde voorzit- ter Bart Jan van Ettekoven onlangs in het Nederlands Juristenblad ‘zijn’ Raad van State. Het was de tijd. Het was de fraude. Het was logisch om keiharde ‘alles (van de toeslag) of niets (ervan klopt)’-jurisprudentie te maken, zoals in 2011 in ECLI:NL:RVS:2011:BR3219. Het was de wet. Het was iedereen behalve de Raad van State zelf. De Raad van State waren schriftgeleer- den in die tijd, die het recht zijn loop lieten gaan omdat ze dachten er zelf geen steen in te kunnen leggen. Pas in de jaren vanaf 2015 daagde langzaam het inzicht dat de burger tussen de ra- deren van de machine wel eens verma- len kon worden. Hadden we voortva- render in kunnen zijn. Maar we zijn tóch een hele toffe Raad van State , con- cludeert Van Ettekoven, mede namens WC-Eend. Het is me net wat te gemakkelijk. Het zou de levensopdracht moeten zijn van iedere rechter om schrijnend onrecht te corrigeren. Bepaalde uitspraken wekken de indruk van onredelijke staatsradelijke gestrengheid. Neem bijvoorbeeld het ge- val van de ouder die twee kinderen eerst met en vervolgens een maand zonder bemiddelingsbureau bij een gastouder onderbracht (ECLI:NL:RVS:2014:2519) . Maar het gaat verder. In het strafrecht speelde vorig jaar de zaak van een jonge- man die als negentienjarige een veer- tienjarig vriendinnetje had en daar seks en webcamseks mee had. Vijf (!) jaar la- ter pas komt de zaak voor de rechter. Beide levens zien er totaal anders uit. Het gerechtshof vindt een onvoorwaar- delijke gevangenisstraf niet meer oppor- tuun en laat het bij een taakstraf en een voorwaardelijke gevangenisstraf. Dat is buitenwettelijk, oordeelt de Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2020:2010) gezien artikel 22b Wetboek van Strafrecht, het taak- strafverbod voor zedenmisdrijven. Het taakstrafverbod moet volgens een wets- voorstel nu ook gaan gelden voor delic- ten tegen gezagsdragers en hulpverle- ners terwijl de rechtspraak en de reclassering dat niet zien zitten. WEEGSCHAAL Harder, strenger, kouder, killer: Vrouwe Justitia verwordt zo tot ijskoningin en de rechter tot iemand die geblinddoekt en dus blind wild met een zwaard om zich heen zwaait. Justitia heeft ook een weeg- schaal. Is die kapot of zo? •