46 / Mr. 2 2023 klimaatrecht “JE HEBT ZELF MISSCHIEN JE ZAAKJES OP ORDE, MAAR HOE ZIT HET MET JE KETENPARTNERS?” IN HOOG TEMPO Advocaat Marieke Faber maakt deel uit van het Sustainable Business & Climate Change Team van NautaDutilh. Ze houdt zich onder meer bezig met klimaatvraagstukken en krijgt veel vragen van bedrijven over de juridische en strategische gevolgen van klimaatrechtspraak en nieuwe regelgeving. “Op allerlei manieren wordt het recht gebruikt om klimaatvragen aan de orde te stellen”, stelt Faber, die werkzaam is op het New Yorkse kantoor van NautaDutilh. Als voorbeeld noemt ze de procedure die de ngo Client Earth is gestart tegen de bestuurders van Shell in het Verenigd Koninkrijk. Die stoppen, volgens Client Earth, te veel geld en energie in fossiele brandstoffen en brengen daardoor het voortbestaan van het bedrijf in gevaar. “Ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op, en niet alleen in de rechtszaal”, zegt Faber. In Europa komen steeds meer en strengere regels. Ze wijst op de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) die begin dit jaar in werking is getreden. “Daarnaast komt er naar verwachting ook Europese due diligence wetgeving over de impact van bedrijven op de maatschappij. En soft law op dit gebied werkt al door in de zorgvuldigheidsnormen in ons huidige recht.” Het uiteindelijke gewicht van de Shellzaak is echter nog ongewis. Faber: “Er wordt nog over geprocedeerd, dus het laatste woord is hier nog niet over gezegd.” BREDE RISICOANALYSE Bedrijven stellen aan Faber en haar collega’s vragen als ‘Wat komt er op ons af?’, ‘Wat betekent het Shell-vonnis voor ons?’, ‘Wat vind je van onze reductiedoelstelling?’ en ‘Wat is het gevolg als we het niet redden?’. NautaDutilh staat ook ondernemingen bij die relatief veel CO2 uitstoten. “Juist bij deze ondernemingen moet de komende jaren veel gebeuren”, licht Faber toe. Advocaten met uiteenlopende expertises binnen NautaDutilh werken daarbij samen. “Wij verlenen brede rechtsbijstand op verschillende rechtsgebieden”, legt Faber uit. “We denken mee over klimaatbeleid, helpen ondernemingen om te voldoen aan hun rapportageverplichtingen en kijken mee met de governance. We zetten ook in op sectorspecifieke kennis. Ons M&A-team investeert bijvoorbeeld veel in kennis over waterstof. Steeds vaker worden wij ingezet om een brede risicoanalyse op ESG-indicatoren (Environment Social and Governance) uit te voeren. Je hebt als bedrijf je zaakjes misschien zelf op orde, maar hoe zit het met je ketenpartners?” Als procesadvocaat maakte Faber deel uit van het team van NautaDutilh dat in cassatie pro bono meewerkte aan de zaak van Stichting Urgenda tegen de Nederlandse staat. “Het was een interessante zaak, waar fundamentele rechtsvragen aan de orde kwamen, onder andere over de verhouding tussen de rechter en de wetgever. Het was de eerste keer dat een staat werd betrokken in een klimaatzaak. En we konden op deze manier ook de toegang tot het recht faciliteren voor een ngo.” (NautaDutilh doet overigens meer pro bono-zaken met een maatschappelijk belang, bijvoorbeeld over het instellen van het homohuwelijk op Bonaire en Curaçao en de terugkeer van IS-kinderen uit Syrië.) STEMRECHT OP AANDELEN Net als Faber ziet McKenzie Ursch dat bedrijven steeds vaker worden geconfronteerd met juridische risico’s van klimaatverandering. “Bijna alle landen hebben het Akkoord van Parijs van 2015 ondertekend”, zegt Ursch, die alumnus is van de klimaatrechtmaster van de VU en nu werkt als Head of Legal van Follow This. “Veel van de benodigde wetgeving is er echter nog niet. Dat is voor oliebedrijven een risico. Als ze nu grote voorraden aanleggen en ze krijgen over twee jaar te horen dat ze hun activiteiten moeten terugbrengen, dan hebben ze een groot probleem.” Follow This is een organisatie die door het uitoefenen van stemrecht op aandelen probeert het klimaatbeleid van bedrijven te beïnvloeden. Als Head of Legal is Ursch belast met het indienen van klimaatresoluties tijdens aandeelhoudersvergaderingen van oliebedrijven als Shell en BP in Europa en Exxon en Chevron in de VS. Dat is vooral in de VS een hele toer, want de regelgeving over het indienen van dergelijke voorstellen is daar heel complex. Ursch: “Er zijn procedurele beperkingen. Wij, of onze makelaar, moeten eerst bewijzen dat we eigenaar van de aandelen zijn. Veel Europese effectenmakelaars zijn daar niet mee bekend.” KAT-EN-MUISSPEL De regelgeving kan leiden tot kat-enmuisspel tussen het bedrijf en Follow This. Ursch geeft een voorbeeld: “Toen we een resolutie bij een oliebedrijf indienden, schreef het bedrijf terug dat wij niet op de juiste wijze ons eigenaarschap hadden bewezen. Die brief stuurden ze drie of vier dagen voor Kerstmis, omdat ze wisten dat veel mensen dan vrij zijn. We haalden de termijn om te bevestigen daarom niet, en konden ons voorstel niet indienen.” Bedrijven en activistische aandeelhouders vechten zo talrijke conflicten uit, waarbij de Securities and Exchange Commission (SEC) meestal als scheidsrechter optreedt. Hoe je iets moet vragen, wat je kunt vragen, hoe gedetailleerd een voorstel mag zijn: het is Tim Bleeker (Vrije Universiteit)
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=