Mr.

MR. 3 2023 / 33 legal tech CHATGPT-ADVOCAAT VALT DOOR DE MAND Dat het zeker geen aanrader is om ChatGPT-stukken klakkeloos over te nemen, werd onlangs al pijnlijk duidelijk tijdens een Amerikaanse rechtszaak. Een advocaat van het New Yorkse kantoor Levidow, Levidow & Oberman had het programma jurisprudentieonderzoek laten uitvoeren, maar nagelaten de bronnen te controleren. Later zou blijken dat een deel daarvan was verzonnen: “Six of the submitted cases appear to be bogus judicial decisions with bogus quotes and bogus internal citations”, aldus de rechter daarover. De raadsman (met meer dan dertig jaar ervaring) moest diep door het stof – hij zou zich er niet van bewust zijn geweest dat de informatie onjuist kon zijn en beloofde het nóóit meer te doen. dagelijkse werk van juristen, is Jansen. “Het is ook echt een sparringpartner – iemand waartegen je je eerste ideeën kunt aangooien.” Hij ziet bijvoorbeeld voor zich dat je je pleidooi eerst door ChatGPT laat nalezen. Toch gelooft hij er evenmin in dat de mens zal worden uitgerangeerd. “Juristen zelf gaan niet vervangen worden door technologie. Maar advocaten die geen AI gebruiken, gaan worden vervangen door advocaten die dat wel doen. Omdat ze hun diensten sneller, efficiënter en dus ook goedkoper kunnen aanbieden.” Die natuurlijke selectie voorziet ook Kuipers, waarbij met name de kleinere kantoren het zwaar zullen krijgen. Die zijn haars inziens vaak toch wat old school bezig, een tikje risico-avers en dus geneigd tot uitstel. Op zich is dat begrijpelijk, want het alternatief is investeren in iets waarvan je van tevoren niet exact weet wat het gaat opleveren. Kuipers: “Het zit niet zo in hun DNA om daar met de mindset van een ondernemer naar te kijken, dus zij zullen eerder de laatsten dan de eersten in de rij zijn.” Kleine kantoren zijn vaak al tevreden als ze het voldoende druk hebben – maar cliënten zullen in de toekomst niet voor alles een hoog uurtarief willen betalen. “Ga maar eens op een declaratie zetten dat je drie uur jurisprudentieonderzoek hebt zitten doen, terwijl AI er nog geen dertig seconden voor nodig heeft. Dat gaat wel een probleem worden.” Zeker als de concurrent wél AI gebruikt voor dezelfde klussen. “Cliënten weten wat er allemaal bestaat, hoe het ook kan en ja, dan ga je business verliezen. Het is geen keuze: je zult gewoon wel moeten meegaan met de snelle ontwikkelingen.” Toch wordt op dit moment door velen nog de kat uit de boom gekeken. Kuipers peilde onder haar netwerk wie al gebruikmaakt van ChatGPT of andere AItools. Meer dan de helft deed dat nog niet. Erg verbazingwekkend is dat niet: voor velen is het simpelweg nog te vroeg. “Voor grote kantoren is het juist wel interessant, omdat ze het geld hebben om te investeren en koploper willen zijn en blijven.” De laag daaronder zou wel willen, maar kijkt het eerst nog even aan: “Werkt het wel? Komen er nog goedkopere spelers op de markt?” Tegelijkertijd is volgens Jansen AI precies wat de moderne jurist wil. Hij ziet een generatie de kantoren binnenwandelen die geboren is met een mobiele telefoon in de hand. Hij voorspelt een moment waarop zij de partner op een kantoor vertellen: “Ik snap dat we geld moeten verdienen, maar ik zit hier vijf uur te buffelen op een dossier en ik denk dat het ook in een uur kan. En dan kan ik in dezelfde tijd vijf klanten helpen.” Die nieuwe lichting advocaten zit ook niet meer te wachten op werkweken van zestig à zeventig uur en streeft naar een andere privé-werkbalans. Gecombineerd met een krappe arbeidsmarkt is AI voor juristen dan veeleer een zegen dan een vloek. STUDEREN OP EIGEN KRACHT? Hoe zit het dan met de juristen van de toekomst? De gehele juridische gemeenschap moet íéts met de GPT-techniek, maar universiteiten werden er wel heel acuut mee geconfronteerd. Studenten konden plots hun opdrachten eenvoudigweg door ChatGPT laten maken in plaats van ‘op eigen kracht’ te studeren. Desalniettemin weet Evert Stamhuis, hoogleraar Law & Innovation aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit, de kwestie te relativeren. “Een juridische bibliotheek was óók al een instrument om de eigen studie van primaire rechtsbronnen te ondersteunen, met een sleutelrol voor de deskundige bibliothecaris.” Net zoals in het rechtenonderwijs in de loop van jaren de bibliotheekvaardigheden zijn geëvolueerd naar databasevaardigheden, zo wordt nu ingespeeld op dit nieuwe gereedschap voor de juridische professional. Negeren of onderdrukken heeft volgens hem weinig zin. “Legal tech biedt ons als opleiders de mooie uitdaging om met de studenten tot een kritisch constructieve attitude te komen.” Wel vindt hij het daarbij storend dat studenten niet “onder de motorkap” van ChatGPT kunnen kijken, omdat deze in handen is van een techreus. Stamhuis en zijn Erasmus- collega’s, die op het moment een masterprogramma opzetten waarin AI en legal tech een hoofdrol spelen, willen dat kijkje in de raderen juist wel onderdeel maken van het leerproces. Daartoe is begonnen met de ontwikkeling van een eigen LLM: het Erasmus Language Model, dat ze nog voor de zomer hopen te presenteren. Daarmee slaan ze twee “IN EEN KRAPPE ARBEIDSMARKT IS AI VOOR JURISTEN EERDER EEN ZEGEN DAN EEN VLOEK” Johan Koggink (Van Benthem & Keulen)

RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=