MR. 4 2023 / 55 rechtspraak RECHTBANKTOERISME: NAAR EEN LOKALE ZITTING (MAAR NIET IN GATENJEANS) Weer eens wat anders dan naar een museum of monument tijdens je vakantie: bezoek een rechtbank op de plek van bestemming. Strafrechtdocent Laura Peters doet dat al jaren en heeft inmiddels tientallen buitenlandse rechtszittingen bijgewoond. Soms als vakantievertier, vaak ook in het kader van onderzoek. door Karen Rijlaarsdam Een flirtende advocaat en officier van justitie: het begon meteen goed tijdens haar eerste buitenlandse zitting, bij het Bezirksgericht in Wenen. “Blijkbaar vonden die officier en advocaat elkaar nogal leuk, heel grappig om te zien. De sfeer was vrij informeel; het was een zitting met een alleensprekende rechter, waar lichte misdrijven werden behandeld”, vertelt Laura Peters, universitair hoofddocent strafrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Peters belandde in de Oostenrijkse rechtbank toen ze als student een Sommerhochschule in Wenen volgde. Ze wilde wel eens zien hoe strafzaken er daar aan toegingen. “Ik dacht: openbaarheidsbeginsel, laat ik kijken of ik binnen kom. Ze keken me wel een beetje raar aan, er was verder niemand op die zitting afgekomen. Maar ik heb er een ochtend zitten luisteren, erg leuk.” MACHTSSPEL Het beviel Peters zo goed dat ze eenmaal terug in Nijmegen, waar ze studeerde, af en toe de bus pakte om een zitting in het nabijgelegen Kleef bij te wonen. “Ik ging een rechtsvergelijkende scriptie schrijven, dus dat kwam mooi uit.” Toen ze bij een vriendin in Brussel op bezoek ging, pikte ze ook daar een zitting mee. “Dat was weer heel anders om mee te maken, in dat enorme Brusselse paleis van justitie.” En zo ontstond de gewoonte om naar buitenlandse gerechten te gaan. “Als ik ergens ben ga ik naar de rechtbank. Ik weet niet precies waarom, maar het boeit me enorm om te zien hoe het eraan toegaat tijdens een rechtszaak. Je krijgt een inkijkje in iemands leven, hoort iemands verhaal, en je ziet hoe justitie daar mee omgaat. Superinteressant. Het machtsspel dat een strafproces uiteindelijk is − wat gebeurt er als iemand de spelregels van de samenleving overtreedt − kun je heel mooi geïllustreerd zien in de rechtszaal. Het leert je ook veel over een land en de cultuur.” PRUIKEN In de loop der tijd heeft Peters, die zes talen beheerst, tientallen zittingen bijgewoond. Vooral in Duitsland, Italië, België en Frankrijk, maar ook wel eens in de Verenigde Staten en in Engeland (“geweldig, de Old Bailey in Londen, met die pruiken!”). In Mauritius had ze ook graag een zitting willen bijwonen; de mengvorm die daar vanuit het kolonialisme is ontstaan tussen common law en een Europees proces leek haar heel interessant. Maar het sprak haar vriend niet zo aan en omdat ze tijdens hun eerste vakantie samen niet te veel wilde aandringen op een rechtbankbezoek, kwam het er niet van. Gelukkig trof ze een taxichauffeur die haar een hoop wist te vertellen over de gang van zaken. Aanvankelijk ging Peters vooral voor de lol en in vakanties naar gerechten, maar later ook in het kader van onderzoek. Zo woonde ze voor haar promotie (over vonnisafspraken in strafzaken) veel zittingen bij, vooral in Italië en Duitsland. En toen ze afgelopen jaar voor het WODC onderzoek deed naar Italiaanse antimaffiawetgeving, bezocht ze menige zitting in Italië. “Inmiddels heb ik in dat land zo’n beetje alle rechtbanken van noord tot zuid gezien.” “ALLEEN AL AAN DE PLEK VAN AANKLAGER EN VERDEDIGING IN DE ZAAL KUN JE VEEL AFLEZEN OVER HET BETREFFENDE STRAFSYSTEEM”
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=