MR. 4 2023 / 9 nieuws Mogelijk worden er in de komende jaren boeren uitgekocht ter realisering van de stikstofdoelen. Potentieel meer werk voor onteigeningsdeskundigen dus, maar hun positie is nauwelijks verankerd in de wet. Dat schrijft Sam Schuite in zijn proefschrift De (bijzondere) positie van onteigenings- en nadeelcompensatiedeskundigen, dat hij 30 augustus verdedigde aan de Radboud Universiteit. Een actueel onderwerp: de BBB werd in maart 2023 de grootste in alle provincies. Een van haar verkiezingsbeloften was dat er géén boeren zouden worden onteigend.Inmiddels zijn bijna alle provinciale akkoorden rond en veelal wordt onteigening als laatste redmiddel tóch niet uitgesloten. Mocht het daarop uitdraaien, dan komt Schuites boek van pas. De onteigeningsdeskundige speelt in dergelijke procedures namelijk een unieke rol. “In het normale civiele recht worden deskundigen vaak ingeschakeld om de rechter te voorzien van een stukje expertise waarover de rechter zelf niet beschikt. Bij een onteigening geeft de deskundige daarentegen ook juridisch advies”, vertelt Schuite. NAUWELIJKS WETGEVING Onteigeningsdeskundigen zitten zo ‘op twee stoelen tegelijk’: zij adviseren zowel over taxatietechnische aspecten als over juridische aspecten. “Dat maakt het advies van deze deskundigen behoorlijk invloedrijk, want dat dient als een soort ‘rompvonnis’ en kan direct overgenomen worden door de rechter.” Des te opmerkelijker is het dat hun rol en positie nauwelijks is verankerd in de wet. Sinds de eerste onteigeningswet van 1811 bestaan onteigeningsdeskundigen. “De wetgever heeft in de tussentijd genoeg kansen gehad om kaders voor onteigeningsdeskundigen te creëren, maar heeft dat eigenlijk nooit gedaan.” Onteigening blijft een delicate aangelegenheid en moet daarom objectief en transparant gebeuren. Schuite doet aanbevelingen om meer vast te leggen in de wet, zoals kwaliteitscontrole door een vooraf vastgestelde toetsingsmethode. “Dat voorkomt discussies over de schadedeskundige achteraf, en zorgt voor meer vertrouwen in de rol van deze experts.” (SM) ONTEIGENINGSDESKUNDIGEN: AMPER GEREGULEERD RAADSHEER STAPT OP NA PROMOTEN COMPLOTBOEK De Haagse raadsheer die een berisping van de Hoge Raad kreeg omdat ze bij de MH17-zaak betrokken rechters en aanklagers wilde beïnvloeden door aandacht te vragen voor een complottheorie van haar broer, heeft per 1 september ontslag genomen. De Hoge Raad oordeelde dat raadsheer Charlotte van Rijnberk het vertrouwen in het gezag en de onpartijdigheid van de rechterlijke macht heeft ondermijnd. Volgens de Hoge Raad mag een rechter buiten de rechtszaal zijn mening geven over maatschappelijke kwesties, maar hij moet daarbij wel rekening houden met de invloed daarvan. De gedragingen van Van Rijnberk gingen te ver. De raadsheer probeerde verschillende malen het door haar broer onder pseudoniem geschreven boek MH17 Een valse vlag terreuraanslag te promoten bij rechters en leden van het Openbaar Ministerie die zich met de MH17-zaak bezighielden. Volgens de auteur heeft niet Rusland, maar Oekraïne de MH17 neergeschoten. Hij betoogt dat het onderzoek naar de daders “een door tunnelvisie of corruptie tot stand gekomen cover-up” was en wilde dat de rechtszaak zou worden voortgezet met andere officieren en tegen andere verdachten. De raadsheer vergezelde haar broer toen hij exemplaren van zijn boek afgaf bij de Tweede Kamer en bij de balie van het Haagse Paleis van Justitie. Later probeerde ze een aantal keer zijn theorieën onder de aandacht te brengen van bij de zaak betrokken aanklagers, rechters en advocaten. SHOWPROCES Een paar maanden nadat de Haagse rechtbank drie van de vier verdachten levenslang had opgelegd, noemde Van Rijnberk de zaak tegenover de betrokken advocaat-generaal een “groot showproces” en onthulde ze dat zij het was die de AG eerder het door haar broer geschreven boek toestuurde. Dat leidde tot de zaak bij de vierde kamer van de Hoge Raad, die klachten tegen rechters behandelt. De Hoge Raad vond een schriftelijk berisping − de lichtste disciplinaire maatregel − voldoende, omdat de raadsheer “inzicht heeft getoond in de onaanvaardbaarheid van het handelen” en ze er bovendien mee had ingestemd om geen strafzaken meer te doen. Maar ondanks haar overstap naar een andere afdeling binnen het gerechtshof, heeft Van Rijnberk toch de eer aan zichzelf gehouden en haar ontslag ingediend. (KR) Ga voor actueel juridisch nieuws en uitgebreidere versies van deze berichten naar www.mr-online.nl
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=