MR. 6 2023 / 9 nieuws Multinationals moeten voorzienbare negatieve effecten van hun productieactiviteiten voor mens en milieu voorkomen of beperken. Dat geldt ook als die door andere spelers in hun productienetwerk in het leven worden geroepen. Dat betoogde de Tilburgse hoogleraar privaatrecht Paul Verbruggen in zijn oratie. Uitbuiting van arbeiders in Aziatische textielfabrieken. Vervuiling van de leefomgeving door het winnen van delfstoffen in Afrika en Latijns-Amerika. Verontreiniging van grond, lucht en water door bedrijven als 3M, Chemours en Tata Steel. Deze ondernemingen hebben de plicht om negatieve effecten van hun productieactiviteiten te beperken of te voorkomen. Die plicht reikt verder dan velen aannemen, stelde hoogleraar privaatrecht (in het bijzonder aansprakelijkheidsrecht) Verbruggen in zijn oratie. Hij trok een parallel met de regels van productaansprakelijkheid. Die beschermen consumenten tegen onveilige producten gemaakt en verhandeld in internationale productieketens. De argumenten voor die bescherming kunnen ook worden toegepast daar waar onveilige productie leidt tot milieu- en gezondheidsschade, aldus de hoogleraar: arbeiders, omstanders en lokale gemeenschappen verdienen net zo goed bescherming tegen negatieve externe effecten van productie. Schending van die plicht kan leiden tot wat Verbruggen ‘productieaansprakelijkheid’ noemt. (MK) Maandelijks worden duizenden levenstestamenten gemaakt, maar een wettelijk kader ontbreekt. Dat moet anders, vindt promovenda Rieneke Stelma-Roorda. In haar proefschrift onderzoekt Stelma-Roorda (NSCR/ Vrije Universiteit) of met de huidige regulering en de manier waarop het levenstestament in de praktijk wordt toegepast, het recht op autonomie en het recht op bescherming voldoende worden gewaarborgd. Zij promoveert 17 januari 2024 aan de VU. Vanuit mensenrechtenperspectief moeten mensen die te maken krijgen met afnemende wilsbekwaamheid worden beschermd en hun autonomie moet worden gewaarborgd. Daarvoor is in de huidige regulering van het levenstestament nog onvoldoende aandacht. Er wordt aansluiting gezocht bij regels over volmacht, wat volgens de promovenda kan leiden tot misbruik. Ook accepteren banken niet altijd levenstestamenten. Dit onderstreept het belang van wettelijke waarborging, zegt Stelma-Roorda. In Duitsland bestaat speciale mediation voor conflicten over levenstestamenten. Daar kan Nederland iets van leren, aldus Stelma-Roorda. Het notariaat heeft daarbij een bijzondere verantwoordelijkheid om mensen bewust te maken van het ‘dynamische en duurzame karakter’ van het levenstestament, vindt ze. Een publiekscampagne zou die bewustwording kunnen versterken. (MK) PRODUCTIEAANSPRAKELIJKHEID VAN MULTINATIONALS ‘WETTELIJKE BASIS NODIG VOOR LEVENSTESTAMENT’ NEDERLANDSE JURISTEN ZIEN POTENTIE IN GENERATIEVE AI worden vergeleken. Met name Nederlanders blijken AI te zien als kans (65%) en het grootste begrip te hebben van hoe de techniek werkt (89%). Advocaten hier zijn meer overtuigd van de voordelen van GenAI dan hun vakbroeders en -zusters over de grens: meer dan twee derde ziet er heil in, tegenover slechts een vijfde in Frankrijk. Juridisch Nederland lijkt klaar voor de toekomst. (SM) Onlangs verscheen voor de vijfde keer het jaarlijkse rapport ‘Future Ready Lawyer’, waarin de invloed van technologie op de juridische praktijk wordt geïnventariseerd. Nederlandse juristen zijn relatief ver in het omarmen van de mogelijkheden van technologieën als AI. In het rapport van Wolters Kluwer zijn de inzichten verwerkt van zevenhonderd juristen uit de Verenigde Staten en Europa (Duitsland, Nederland, Verenigd Koninkrijk, België, Frankrijk, Italië, Spanje, Polen en Hongarije). Generatieve artificiële intelligentie (GenAI) is zonder enige twijfel het meest urgente thema van dit moment. GenAI, het meest bekend van ChatGPT, heeft het afgelopen jaar een verbluffende ontwikkeling doorgemaakt, wat ook de juridische beroepsgroep tot reflectie noopt. Het vijfjarig jubileum van de Future Ready Lawyer-rapporten biedt ook de gelegenheid tot terugblikken: was AI in 2019 nog een stip aan de horizon, nu is het realiteit. KANSEN EN RISICO’S Uit het nieuwste rapport komt naar voren dat 73% van de advocaten verwacht in de komende twaalf maanden GenAI te zullen incorporeren in hun juridische werkzaamheden. Dat zou aantonen dat zij zich bewust zijn van de impact en begrijpen hoe het kan worden toegepast om tijd te besparen, diepere kritische inzichten te verkrijgen en juridische argumenten te vormen. Niettemin zien respondenten ook mogelijke risico’s en beschouwt 25% GenAI als een bedreiging waar het gaat om onder meer precisie, consistentie en ingebouwde vooroordelen. Doordat juristen uit verschillende delen van de wereld zijn ondervraagd, kan onderling
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=