MR. 2 2024 / 31 jurist & klimaat Kun je juridisch advies geven dat beter is voor het klimaat, zonder dat dit inboet aan de belangen van je cliënt? Dat vroeg advocaat Danny Hoekzema van de onlangs gelanceerde vakvereniging Recht voor Klimaat zich af. Het leidde tot de oprichting van de klimaatclub, waarvoor hij collega’s en specialisten uitnodigde. Toen Hoekzema voor zijn oude kantoor mocht gaan werken aan nieuwe duurza- “WIL JE EEN DON QUICHOT ZIJN, OF VANUIT JE WERK MET NIEUWE IDEEËN KOMEN?” me ambities had hij een aha-erlebnis: “Ik besefte dat wij als advocaten een belangrijke spil in de omgang met het klimaat kunnen zijn. Eerder was ik me daar niet zo van bewust. Ik dacht wel na over minder vlees eten of minder vliegen, maar ik had er nooit over nagedacht wat je vanuit je werk kunt doen. Dat ging bij mij toen wel spelen. Wat betekent onze beroepsgroep hierin?” Het was voor Hoekzema een keerpunt in zijn denken: “Ik realiseerde me dat je vanuit de juridische invalshoek ook met de belangen van het klimaat te maken hebt, en dat je je daarin als jurist een grotere rol zou kunnen toedichten. Daarbij moet je jezelf de vraag stellen of je een Don Quichot wilt zijn in de strijd tegen de klimaatverandering, of dat je vanuit je beroep als advocaat met nieuwe ideeën wilt komen.” Hoekzema zag advocaat Bénédicte Ficq daarin een voortrekkende rol spelen die hem inspireerde. Ook vanwege het feit dat zij inging op zijn voorstel om elkaar te spreken: “Ze zet de deur open voor mensen om over het klimaat te praten.” Hoekzema vroeg zich af hoe het komt dat Ficq zo scherp aan de discussie kan deelnemen en realiseerde zich dat die rol niet voor iedereen zomaar is weggelegd: “Zij is een held. Maar ze kan dit doen omdat ze hard heeft gewerkt en een fundament en privileges heeft opgebouwd. Veel mensen van mijn generatie hebben dat nog niet, maar willen wel wat op dit gebied betekenen. Daar kwam het idee uit voort om een vereniging op te richten, waarbij meerdere juristen een deel van de taak om via het recht te verduurzamen op zich kunnen nemen, zodat we samen een verschil kunnen maken.” Hoekzema is vanuit die gedachte zelf ook een nieuw advocatenkantoor gestart: The New Paradigm. Hij wil met zijn kantoorgenoten meehelpen om de economie opnieuw vorm te geven: “Daar willen we aan bijdragen door juridische kaders te creëren die duurzaam en ethisch ondernemerschap mogelijk maken. In de overtuiging dat het bedrijfsleven een rol speelt in het vormgeven van een duurzamere en gezondere planeet. We richten ons daarom ook specifiek op klanten die een positieve impact willen maken op de samenleving.” KLIMAATTAFELS Dat nadenken over de rol van de jurist als het gaat om het klimaat gebeurt ook bij de beweging JuristDoetWat (JDW), een initiatief van het Nederlands Genootschap van Bedrijfsjuristen en het Onderzoekcentrum Onderneming & Recht van de Radboud Universiteit Nijmegen. De bij JDW betrokken bedrijfsjuristen hebben in navolging van het overheidsinitiatief ‘Iedereen Doet Wat’ een aantal klimaattafels opgericht, waarin informatie over het onderwerp wordt uitgewisseld. Katja Out-Maassen, concernjurist bij verzekeraar Univé, is daarbij betrokken als voorzitter van de bestuurscommissie van JDW. Vanuit die functie ziet ze hoe juristen op zoek zijn naar manieren waarop zij een bijdrage kunnen leveren aan de verduurzaming van de economie en de samenleving. Ze merkt dat er ‘veel intrinsieke motivatie’ is bij verschillende collega’s die aan de tafels zitten, maar dat het hier en daar nog zoeken is. “Wat helpt is dat er op het moment grote rechtszaken worden gevoerd, en dat er elke dag wel wat over in de krant staat. Er is dus veel aandacht voor. Dat draagt bij in het nemen van beslissingen die hierover door bedrijven moeten worden genomen. Soms zijn bedrijven misschien meer bezig met risicobeheersing dan dat ze werkelijk achter het gevoerde beleid staan. Maar het gaat in ieder geval wel om een beweging de juiste kant op.” Out-Maassen stelt vast dat de ontwikkeling van wetgeving op dit gebied in snel-
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=