MR. 2 2024 / 39 huiselijk geweld “PER WEEK KRIJGEN WE GEMIDDELD DRIE OF VIER HOOGRISICOSTALKINGZAKEN BINNEN” Rotterdam sinds september 2018 eens per week een ‘combizitting’, waar straf- en familierechtzaken samen worden behandeld. “Zien we in een zaak dat er bijvoorbeeld een scheiding speelt of een ruzie over omgang met of gezag over kinderen of over alimentatie, dan is dat voor ons een trigger om zo’n zaak op een combizitting te laten behandelen”, aldus van Heemst. “Omdat het om complexe dossiers gaat, is voor de behandeling meer tijd. Net als het OM werkt ook de Rechtspraak met een vaste poule van rechters, die zowel straf- als familierechtexpertise en affiniteit met huiselijkgeweldzaken hebben. De ervaringen met deze werkwijze zijn goed.” STRAFFEN EN MAATREGELEN De inzet van het OM is vooral dat het huiselijk geweld stopt. “Hierbij kijken we naar het type huiselijk geweld”, vertelt van Heemst. “Bij ongeveer 85 procent van de binnenkomende zaken is sprake van een wisselwerking binnen een gezin, bijvoorbeeld door armoede, baanverlies of stress bij de opvoeding van kinderen. Het geweld kan ook dan heftig en structureel zijn, maar vergt meestal een andere aanpak, vaak met hulpverlening, dan bij ‘intieme terreur’ (ernstig partnergeweld gekenmerkt door een patroon van controle en dwang, red.) waar het in ongeveer 15 procent van de zaken om gaat. Het risico dat het helemaal misgaat, is bij de laatste categorie het grootst. Plegers daarvan hebben vaak ernstige persoonlijkheidsstoornissen.” Om ongewenst gedrag te beïnvloeden wordt vaak een beschermingsbevel opgelegd; gebods- of verbodsbepalingen zoals contact- of gebiedsverboden, die het gedrag reguleren en daarmee het slachtoffer bescherming moeten bieden. Huiselijk geweld is de meest voorkomende vorm van geweld in de samenleving. Bijna één op de tien Nederlanders verkeert thuis in een gewelddadige situatie. Tussen 2017 en 2021 werd er gemiddeld elke acht dagen een vrouw vermoord, blijkt uit cijfers van het CBS. Vorig jaar werden 27 vrouwen omgebracht door hun (ex-)partner. Ruim de helft van alle moorden op een vrouw wordt gepleegd door een (ex-)partner. Uit cijfers van het Openbaar Ministerie blijkt dat jaarlijks ongeveer honderdduizend kinderen slachtoffer zijn van mishandeling. Huiselijk geweld heeft grote gevolgen. Behalve lichamelijke en psychische schade bij slachtoffers is er ook economische schade, bijvoorbeeld door arbeidsongeschiktheid. Dat huiselijk geweld, en femicide in het bijzonder, een groot maatschappelijk probleem is, dringt steeds meer door tot de politiek. Demissionair minister Weerwind (Rechtsbescherming) presenteert binnenkort een actieplan voor femicide, zo heeft hij de Tweede Kamer beloofd na verschillende moties (de precieze datum was nog niet bekend bij het ter perse gaan van dit blad). STALKINGSPIKETDIENST Ook bij het Openbaar Ministerie staat het onderwerp inmiddels hoog op de agenda. Er is een landelijk officier van justitie Huiselijk geweld, kindermishandeling en zeden, Judith van Schoonderwoerd den Bezemer-Wolters. Femicidezaken worden sinds 1 januari van dit jaar landelijk geregistreerd om meer inzicht te krijgen in de aard en omvang van het probleem. Elk parket heeft een coördinerend officier van justitie huiselijk geweld en in Rotterdam is er zelfs een officier die zich fulltime met huiselijk geweld- en stalkingszaken bezighoudt, Berte van Heemst. Over de aanleiding zegt zij: “Rotterdam heeft al jaren de hoogste instroomcijfers voor huiselijk geweld. Vorig jaar kwamen er, net als in 2021 en 2022, zo’n 1800 zaken binnen. Bij de nummers twee en drie – de parketten Oost-Nederland en Den Haag – gaat het om ongeveer duizend zaken per jaar. Daarnaast zijn er in Rotterdam in de laatste jaren meerdere heftige huiselijkgeweldzaken geweest.” Het Rotterdamse parket heeft een speciaal team gevormd met naast Van Heemst een fulltime coördinerend secretaris voor juridische ondersteuning, drie officieren van justitie die zich grotendeels richten op ‘hoogrisicostalkingzaken’ en enkele officieren van justitie die een meer dan gemiddeld aantal huiselijkgeweldzaken doen. “Per week krijgen we gemiddeld drie of vier hoogrisicostalkingzaken binnen. Vier officieren van justitie hebben om de beurt een week stalkingspiketdienst. Zodra de politie een melding of aangifte krijgt, vult zij een speciaal screeningsformulier in. Komt daar een hoge score uit, dan moet het OM gebeld worden. De dienstdoende officier van justitie wordt dan zaaksofficier en blijft dat ook zodat hij bekend is met het dossier, om ervoor te zorgen dat ieder nieuw incident in de gehele context van de zaak wordt gezien en gewogen.” SPECIALE ZITTINGEN Meervoudige kamerzaken over huiselijk geweld vinden plaats op reguliere MK-zittingen; overige huiselijkgeweldzaken worden in Rotterdam behandeld op speciaal voor deze zaken geïntroduceerde politierechterzittingen huiselijk geweld. Ook de rechtbank Den Haag houdt inmiddels dergelijke politierechterzittingen; de rechtbank Amsterdam is er eind maart mee begonnen en de rechtbank Midden-Nederland gaat er een proef mee doen. Naast deze politierechterzittingen houdt de rechtbank
RkJQdWJsaXNoZXIy ODY1MjQ=