Mr.

10 / Mr. 5 2018 NIEUWS De uitvinding van blockchain kan het einde betekenen van het beroep notaris zoals we dat nu kennen. Maar overbo- dig wordt de notaris niet, daarover is de Koninklijke Nota- riële Beroepsorganisatie stellig. “We zien juist kansen.” E en van de kerntaken van de notaris, het optreden als ver- trouwenspersoon bij transacties, zou door de blockchain- technologie overbodig worden. Zo zei Hans Stubbé, UvA-hoog- leraar notariële belastingen en oprichter van FBN Juristen, tij- dens een bijeenkomst van de NOVEX eind mei dat de notariële onroerendgoed-praktijk met de komst van de blockchain ten dode opgeschreven zou zijn. Een blockchain is een database die gebruikt kan worden om ge- gevens of transacties vast te leggen. De opslag van gege- vens of transacties verloopt gedecentraliseerd: de betrok- ken partijen bij een transactie hebben beide een kopie van de transactie in hun systeem en controleren elkaar. Zo is het mogelijk om zonder tussen- komst van een centrale autoriteit, zoals de notaris, een transactie vast te leggen: in plaats van de notaris controleert de keten zelf wie de eigenaar is van bijvoorbeeld een huis, of deze hem echt één keer verkoopt en of de transactie veilig is. Verandering van het beroep door blockchain is aanstaande, onderschrijft ook de KNB. Maar dat het beroep geheel of deels ten dode opgeschreven zou zijn, is geenszins waar, zegt bestuurslid Bart Versteeg. “Hoewel blockchain het werk wat betreft de transactie wellicht kan overnemen, zijn er te veel klassieke onderdelen van de akte die niet door een computerprogram- maatje kunnen worden vervangen. Denk aan het vaststellen van de identiteit van verkoper en koper, de executoriale kracht van de akte, de hypotheekaanvraag, de inhoude- lijke controles bij het kadaster en de informatieplicht van de nota- ris en de daaruit volgende rechts- bescherming voor de burger.” Volgens Versteeg heeft het nota- riaat met blockchain juist een waardevol nieuw gereedschap aangeboden gekregen. “Zo kan de notaris de identiteit van degene die handelt vaststellen, de block- chain hosten, gevalideerde infor- matie aanleveren aan een block- chain voor het uitvoeren van een smart contract, en optreden als mediator in het geval zich een geschil over een contract voordoet. Ten slotte is de transactie via een notaris verzekerd tegen beroepsfouten. Bij een transactie via blockchain die niet via de notaris gaat ben je niet verzekerd.” Sinds 2016 is de KNB verbonden aan de Dutch Blockchain Coali- tion, en vorig jaar startte vanuit de beroepsorganisatie een werkgroep met 25 notariskantoren waar de eerste stappen wer- den gezet voor het in kaart brengen van de invloed van block- chain op het notariaat. De Dutch Blockchain Coalition is een samenwerkingsverband tussen private en publieke partijen, afkomstig uit de overheid, bedrijfsleven en IT-wereld, en heeft als doel de grootschalige uitrol van blockchain in Nederland te bevorderen. “De voorspelling is dat blockchain over vijf à tien jaar niet meer weg te denken is uit notariële praktijk”, aldus Sandra van Heukelom, advocaat bij Pels Rijcken en betrokken bij de Dutch Blockchain Coalition. “De eerste stappen zijn al gezet. Om als notaris relevant te blijven, moet je je nu ongeveer wel al gaan verdiepen in wat bijvoorbeeld smart contracts zijn.” Pilot De KNB heeft inmiddels ook een landelijke pilot aangekondigd, waarbij de praktische toepassing van blockchain in de uitvoering van het ambt van notaris wordt onderzocht. Wat de toepassing is die wordt onderzocht, wil de KBN nog niet open- baar maken. Vijftig kantoren doen mee. Duret- Trip Notarissen in Zwolle is een van hen. Notaris Jelger de Kroon van dit kantoor houdt de ontwik- kelingen omtrent blockchain nauwlettend in de ga- ten. Hij zegt wel te kunnen begrijpen dat er notaris- sen zijn die voor hun toekomst vrezen. “Het lijkt me niet onwaarschijnlijk dat ik een deel van mijn werkzaamheden erdoor zal kwijtraken. Ik kan me een toekomst voor het notariaat voorstellen waarbij heel veel werkzaamheden komen te ver- vallen. Daar staat tegenover dat een aantal van onze kerntaken in ieder geval nóg niet met blockchain gedaan kunnen wor- den, denk aan het afwikkelen van de nalatenschap.” De introductie van blockchain zou vol- gens De Kroon juist ook goede dingen kunnen brengen. “Als de overdracht van huizen op een mooie efficiënte manier kan, lijkt dat me prima. In Zwolle gelden inmiddels zulke concur- rerende tarieven, dat dit onderdeel allang niet meer het lucratieve deel van het werk is. De tijd die gewonnen kan worden door een snelle afhande- ling van de overdracht, kan dan geïn- vesteerd worden in andere facetten van het werk.” BEDREIGT BLOCKCHAIN HET BEROEP VAN NOTARIS? NOTARIAAT BEELD: HAN HOOGERBRUGGE / SHOPAROUND