Mr.

Mr. 5 2018 / 27 INTERVIEW le instellingen worstelen met hun inkomsten, er komen steeds meer fusies in het medialandschap en de regionale en lokale journalistiek heeft het moeilijk. Journalisten hebben steeds minder tijd hebben om hun feiten te chec- ken, ze moeten steeds sneller steeds meer content leve- ren.” Innovatieve middelen zoals artificiële intelligentie (AI), zouden hier uitkomst kunnen bieden, voorspelt De Cock Buning. “Met behulp van AI kunnen bronnen worden gecheckt en kan informatie worden gescreend. Maar het kan ook andersomworden gebruikt, namelijk juist om desinformatie te produceren. Bekend voorbeeld is een film- pje van Barack Obama waarop hij statements lijkt te ma- ken die totaal niet kunnen kloppen. Maar zijn lippen zijn zo gemanipuleerd dat je zou zweren dat hij het zegt.” PIONIEREN Technische ontwikkelingen hebben De Cock Buning altijd geïnteresseerd. Rechten lag niet meteen voor de hand; ze is de dochter van een beeldend kunstenares en een hu- man resource manager. Maar nadat ze het boek I n Cold Blood van de Amerikaanse schrijver Truman Capote had gelezen, koos ze bewust voor de rechtenstudie. “In het boek beschrijft Capote de gruwelijke moord op een rijk plattelandsgezin uit Kansas en de rechtszaak tegen twee moordenaars. Ik was gefascineerd door dit soort extreme normoverschrijding en de manier waarop wij daarop maatschappelijk reageren. Welke handelingen vinden we maatschappelijk acceptabel en waar maken we rechtsre- gels voor? En, vooral, wanneer zijn die effectief?” Om zichzelf uit te dagen koos ze naast de reguliere studie voor een specialisatie informatica en recht. Ze leerde pro- grammeren en doorgrondde de werking van de computer. Met die belangstelling liep ze op de troepen vooruit. In de tweede helft van de jaren tachtig had nog bijna niemand thuis een pc staan. Haar bijzondere belangstelling voor het normstellend ka- der van het recht aan de ene en de informatisering aan de andere kant leidde uiteindelijk tot een promotie in 1998. Ze schreef een proefschrift over de (on)mogelijkheid om technologische veranderingen in het recht te vangen. “In die tijd liep het recht heel erg achter op de techniek”, ver- telt ze. “We wisten niet eens of software als intellectuele eigendom beschermd zou gaan worden. Het was pionie- ren. We zochten naar bestaande regels die toegepast kon- den worden op totaal nieuwe technieken en dat zien we nu ook weer met de huidige ontwikkelingen als internet en big data. Dat maakt mijn vak zo leuk; de ontwikkelin- gen gaan zo snel dat geen jaar de hoorcolleges hetzelfde zijn. En hoe sneller de innovaties gaan, hoe belangrijker het is om bij de kernwaarden te blijven die achter de juri- dische norm liggen. De neiging bestaat om bij elke nieu- we uitvinding een nieuwe juridische regel op te tuigen. Pleisters plakken, noem ik dat. Maar als je alleen maar pleisters plakt, bescherm je niet wat waardevol is en be- lemmer je innovatie.” Niet iedereen deelt haar mening op dit punt. Onlangs nog stelde het Europese Parlement bijvoorbeeld voor om rechts- persoonlijkheid toe te kennen aan robots. De Cock Buning noemt dat een vlucht naar voren. “Je moet uitkijken met dit soort ad hoc regelgeving. Omdat het aansprakelijk- heidsrecht ten aanzien van nieuwe technieken nog niet helemaal is uitgekristalliseerd, voelt nu nog altijd een mens zich verantwoordelijk voor wat een robot doet. Denk aan de zelfsturende auto of aan vechtrobots in militaire si- tuaties. Zodra je de robot rechtspersoonlijkheid geeft, kan iedereen zijn handen ervan aftrekken. Los daarvan: een rechtspersoon heeft per definitie eigen rechten en ver- plichtingen en moet dus ook een vermogen hebben.” COKESNUIVENDE DORA Hoewel er niet te snel naar nieuwe regelgeving moet wor- den gegrepen, staat het recht zelf nooit stil, stelt De Cock Buning. Ze verwijst naar het onderzoeksinstituut Ren- force in Utrecht dat studie doet naar niveau en aard van doelmatige regelgeving; is zelfregulering effectief, hoe staat het met co-regulering, moet een regel nationale,