Frits Bakker vertrekt als voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak

Delen:

Beste Frits, op 5 september 2012 heette ik je op deze plaats welkom als CIO van de rechtspraak. Nu ik dit schrijf ben je terug in je eigen rechtbank. Ik wens je nu alvast veel plezier met het rechtspreken.

“Nederland geeft met een CIO die rechter is het goede voorbeeld”, zei ik toen. Er waren en zijn veel ideeën voor informatietechnologie die de rechtspraak zou kunnen verbeteren. Het KEI-programma was, naast een samenwerking met het Ministerie van Justitie, Veiligheid en Justitie vooral een programma van de rechtspraak zelf. Ik was erbij toen minister Opstelten je vroeg: “KEI is voor de rechtspraak toch wel een bezuinigingsoperatie?” Jij antwoordde: “Wij zien het als een kwaliteitsprogramma.” Ik was trots op je, ook al was dat ten onrechte. KEI was immers wel degelijk gepresenteerd als een operatie waarbij een aanzienlijk deel van het administratief personeel overbodig zou worden, waardoor er geld vrij zou komen om de rest van KEI van te betalen.

Je hebt die CIO-functie niet lang uitgeoefend. Als voorzitter van de Raad gaf je de rechtspraak in de media een gezicht. Toch is ook je tijd als voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak vooral gekenmerkt door de digitalisering in het KEI-programma. (Ik moet bekennen dat dit blog op dit punt meer dan een week stil heeft gelegen. Over KEI schrijven voelt voor mij nog steeds alsof ik mijn kind heb zien verzuipen en er niks aan kon doen.)

Nu je vertrekt als voorzitter lijkt de toestand minder rooskleurig dan in 2012. KEI heeft niet opgeleverd wat ervan werd verwacht. De financiering van de rechtspraak heeft zijn grenzen bereikt. Dat is op zichzelf niet verrassend. Nieuwe arrangementen worden doorgaan bedacht om een probleem op te lossen. Als dat lukt, is iedereen blij. Maar na verloop van tijd worden de nadelen zichtbaar, en dan is het weer tijd voor alweer een nieuw arrangement. De outputfinanciering, bedacht aan het prille begin van deze eeuw, was een innovatief arrangement om de institutionele onafhankelijkheid van de rechtspraak en de afhankelijkheid van de justitiebegroting met elkaar te verenigen. Grote winst van dit systeem was de transparantie van de verdeling van het budget over de gerechten. Maar outputfinanciering vereist twee dingen: een systeem om de prijs vast te stellen op basis van betrouwbare gegevens over de werklast, en een kwaliteitscontrolesysteem om te zorgen dat er goed werk geleverd blijft worden. Over dat laatste kan ik kort zijn: daar is niet veel van terechtgekomen behalve de plichtmatige cursusuren en incidentele intervisiepogingen. En van het eerste ook niet, zoals Philip Langbroek vaststelt in zijn blog voor het Montaignecentrum. Het financieringssysteem is opgevat als een businessmodel, een manier om geld te verdienen. Ik heb een levendige herinnering aan de decemberdrives: nog snel even veel zaken ‘wegwerken’ om nog wat geld binnen te slepen voor dit jaar. Sommige gerechten benutten de perverse prikkels in het systeem handiger dan andere. Daar is het dus tijd voor een nieuw, verbeterd arrangement.

En dan KEI. Mijn adagium is al heel lang: IT is net PUR. Je spuit het in een ruimte en het komt er bij elk lek weer uit. KEI heeft op die manier ook de zwakten in het financieringsstelsel laten zien. IT stelt nu veel hogere eisen aan de organisatie dan pakweg 20 jaar geleden: een eigen ontwikkel- en beheerorganisatie, interactie met de externe omgeving, de noodzaak van meer standaardisatie. De kosten daarvan wegen ruimschoots op tegen de beoogde bezuiniging op de laagste griffieschalen. De financiering kon daar niet mee omgaan, maar – en dat is belangrijker – de rechtspraak zelf ook nog niet.

Beste Frits, het is na dit alles vast fijn om terug te gaan naar het echte werk. Veel plezier ermee.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven