Mr. van de week is Hans Gaasbeek, die als initiatiefnemer en coördinator nauw betrokken is bij de organisatie van de Dag van de Bedreigde Advocaat, die op 24 januari wereldwijd werd gehouden. Gaasbeek is strafrechtadvocaat bij Gaasbeek, Gaasbeek en Baadoudi Advocaten in Haarlem.
Wat was tien jaar geleden de aanleiding voor het oprichten van de stichting Dag van de Bedreigde Advocaat?
Vanaf 1990 was ik actief in de AED (Europese democratische advocaten), als afgevaardigde voor de Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN), waarvan ik in een heel grijs verleden een aantal jaren bestuurslid was. Mij werd door de AED gevraagd om voorzitter/coördinator te worden van de internationale commissie voor bedreigde advocaten.
Met Europese collega’s organiseerden wij veel voor advocaten die bedreigd, vervolgd en zelfs vermoord werden, louter vanwege de zaken die zij deden. Na twintig jaar bedacht ik dat we om structureel en internationaal een steviger vuist te maken een jaarlijkse Dag voor de bedreigde advocaat zouden moeten creëren. Met mijn vrouw en collega Symone Gaasbeek-Wielinga richtte ik een stichting op met die naam. Dit project loopt nu tien jaar en wordt steeds groter en mondialer, zoals ik gehoopt had. Het afgelopen jaar hebben we met veel internationale advocatenorganisaties een Coalitie voor de Bedreigde advocaat opgericht. Het afgelopen jaar hebben zich nog zo’n vijftien organisaties daarbij aangesloten. Overigens is financiële of immateriële hulp altijd welkom! Wij zijn zelf een klein sociaal kantoor zonder veel middelen en werken uiteraard belangeloos.
Welk persoonlijk relaas van een bedreigde advocaat is u in het afgelopen decennium het meest bijgebleven?
Tijdens een fact finding mission in de Filippijnen maart 2019 sprak ik met de weduwe en collega’s van de vermoorde advocaat Ben Ramos. Zij waren nog altijd erg angstig omdat ook zij op de anonieme zwarte lijst stonden, net als Ramos. Hij werkte voor arme boeren.
Welk land mag wat u betreft tijdens de volgende Dag van de Bedreigde Advocaat centraal staan?
Mijn voorkeur zou Kameroen zijn. Daar worden vooral Engels sprekende advocaten heel heftig vervolgd en bedreigd. Ik ken een aantal advocaten uit Kameroen al uit eerdere bezoeken. Dat was in het kader van advocaten-zonder-grenzen projecten.
Ook in Nederland staan strafrechtadvocaten sinds de moord op Derk Wiersum onder druk. Wat merkt u hier persoonlijk van?
De Nederlandse advocaten worden al veel langer in toenemende mate bedreigd, maar de zaak van Derk Wiersum heeft de nietsontziende misdaad in Nederland wel heel erg zichtbaar gemaakt. Maar ook vóór deze verschrikkelijke moord zijn er al extreem heftige bedreigingen geweest die niet zo bekend zijn geworden. Ook een moordaanslag op een Nederlandse advocaat in oktober 2019 kreeg niet zoveel publiciteit. Inmiddels is wel publiekelijk bekend dat de ernstige bedreigingen die bij de genoemde moord en moordaanslag tevoren geuit waren niet voldoende serieus lijken te zijn genomen door de autoriteiten.
Onze stichting heeft hier ook een belangrijke taak om deze problematiek te monitoren. Op grond van de VN-principes over de rol van de advocaat -wereldwijd erkend- dient de Nederlandse Staat advocaten die hun professie verrichten in alle mogelijke opzichten te beschermen!
Wat kunnen advocaten leren van het verhaal dat de gerenommeerde Pakistaanse advocaat Saif ul-Masook vrijdag bij de manifestatie heeft gehouden?
Van de zaak van Asia Bibi van collega Saif ul Malook kunnen Nederlandse advocaten leren dat het gevaar voor heftig geweld of erger in een klein hoekje kan zitten. In godslasteringszaken kunnen hele volksmassa’s in Pakistan, onder sterke invloed van geestelijke leiders, tot extreme woede, aanslagen en lynchpartijen komen. Saif ul Malook moest na de vrijspraak van zijn cliënte onmiddellijk het land uitvluchten. Maar in Nederland kan het ook in een familiezaak extreem uit de hand lopen. Hier hebben we ons lange tijd niet gerealiseerd dat een bepaald segment uit de zware criminaliteit extreem gewelddadig is geworden. We moeten zeer alert zijn dat dit waar nodig zal leiden tot een adequate beveiliging van advocaten.
Wat is het hoogtepunt in uw juridische carrière?
Dat is een zaak tegen de Binnenlandse Veiligheidsdienst! De kwestie betrof de mysterieuze verdwijning van een Russisch logboek, vermoedelijk van een verongelukte Russische onderzeeër. Mijn cliënt had dat logboek op het strand gevonden. Over de zaak is in de jaren negentig veel gepubliceerd. Vrij Nederland zei daar heel plastisch over ‘De advocaat die de geheime dienst op de knieën kreeg…’ Ha ha… Mijn cliënt en ik wonnen twee maal bij de Raad van State. Na een geslaagd beroep op het EVRM moest de BVD het over de zaak van mijn cliënt bestaande dossier aan hem verstrekken. Omdat dit BVD-dossier nota bene lopende het proces over de afgifte ervan door de BVD bewust vernietigd was verloor de Staat ook een tweede proces, gebaseerd op haar onrechtmatige gedrag.
Wie of wat is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Ik word erg geïnspireerd door mensen die doorzetten onder hele moeilijke omstandigheden zoals Ghandi, Martin Luther King. In Nederland vind ik Co van Melle heel inspirerend. Deze bejaarde arts zet zich nog altijd in voor de medische problematiek van niet verzekerde vluchtelingen. En altijd met een lach… En juridisch heb ik veel geleerd van Jack Verlooij. Hij was patroon en later collega van Symone. Hij was een uitstekende jurist met socialistische achtergrond die voor de vakbondscliënten bijzonder succes boekte en belangrijke jurisprudentie creëerde in het arbeidsrecht.
Wat is niet over u bekend, dat wel interessant is?
Ik ben een gepassioneerd verzamelaar van zeer oude boeken, perkamenten, kaarten en prenten. Mijn oudste documenten zijn officiële perkamenten akten uit 1370 -1380, in het Occitaans, de taal die in Zuid-Frankrijk en Spanje gesproken werd in de middeleeuwen.
Gelet op het voorgaande een beladen vraag, maar met welke beroemdheid zou u een gevangeniscel willen delen?
Prem Radakishun, onze voormalige collega. Ik kan erg goed met hem door de (cel)deur. Hij heeft ons ook erg gesteund in het werk voor de stichting voor de Dag van de Bedreigde Advocaat, ook met netwerken.
