Na 25 jaar gelden er voor advocaten aangepaste gedragsregels, waarbij de maatschappelijke rol van de advocaat meer aandacht heeft gekregen. Confraternele correspondentie is niet langer automatisch vertrouwelijk, ‘koppelsites’ krijgen meer ruimte en er zijn regels over ronselen van cliënten en onverenigbaarheid van functies.
Het is niet voor niets dat het eerste hoofdstuk van de herijkte gedragsregels als titel ‘De maatschappelijke rol van de advocaat’ heeft. De advocaat dient als lid van een door de wet bijzonder gepositioneerde beroepsgroep bij te dragen aan de kwaliteit en integriteit van zijn beroepsgroep, aldus de gedragsregels. Tegelijkertijd streeft de advocaat altijd betamelijkheid na ter wille van zichzelf en zijn cliënt, met behoud van kernwaarden zoals partijdigheid en vertrouwelijkheid.
Een van de veranderingen is dat het ontvangen of toekennen van een beloning voor het aanbrengen of ontvangen van opdrachten (regel 2) onder bepaalde voorwaarden mogelijk is, zonder dat deze regel fundamenteel is gewijzigd. De advocaat moet kunnen aantonen dat hij niet in strijd handelt met de kernwaarden. Er is ruimte in de regels om via ‘koppelsites’ vraag en aanbod bij elkaar te brengen, maar het belang van de rechtzoekende is daarbij leidend. Advocaten mogen zich niet laten leiden door hun eigen belang of dat van de tussenpersoon.
Een ander nieuw element is de onverenigbaarheid van bepaalde openbare functies met het beroep van advocaat (regel 10). Verder is de regel over belangenverstrengeling vereenvoudigd (regel 15). In de uitgebreide toelichting wordt onder meer stilgestaan bij de rol van advocaten in echtscheidingen, het optreden als gezinsadvocaat en de vrije advocaatkeuze.
Opvallend is dat mededelingen (voorheen de confraternele correspondentie) tussen advocaten vanaf nu niet langer automatisch vertrouwelijk zijn. Wil een advocaat vertrouwelijk met een andere advocaat communiceren, dan dient hij dat vooraf af te spreken (regel 26). Tot slot is een regel tegen ronselen van cliënten opgenomen (regel 28).
De nieuwe gedragsregels komen in de plaats van de huidige, die dateren uit 1992. De gedragsregels voor de advocatuur zijn een uitwerking van de wettelijke betamelijkheidsnorm van artikel 46 Advocatenwet en vormen zo een richtlijn voor de praktijkuitoefening als advocaat. Bart van Tongeren, algemeen deken van de NOvA, noemde de vaststelling van de grondig herziene gedragsregels die gisteren zijn gepubliceerd al een ‘mijlpaal’.
De gedragsregels advocatuur leggen vast wat op dit moment de heersende opvattingen zijn binnen de balie, niet wat deze over vijf of tien jaar zouden moeten zijn. Van Tongeren: “Dat is een bewuste keuze van de NOvA. We gaan zeker niet weer 25 jaar wachten tot een nieuwe versie, maar gaan met regelmatige tussenpozen kijken of de regels aanpassing verdienen.”
