Het McStrafproces

De capaciteitsproblemen in de strafrechtspleging nemen steeds meer toe. De meest recente ontwikkeling is om het reservoir aan oude strafzaken linksom of rechtsom zo snel mogelijk leeg te pompen. De rechtbank Amsterdam heeft in januari 2023 de Fast Food strafrechtspraak geïntroduceerd.

Delen:

Dat het water de procesdeelnemers in de strafrechtspleging aan de lippen staat, is al langer bekend. De berichtgeving in 2022 over het enorme stuwmeer aan strafzaken dat nog behandeld dient te worden, maakte nog eens extra duidelijk hoe groot de achterstanden zijn. Voor de coronacrisis bedroeg de achterstand al meer dan 20.000 strafzaken, maar juist dat coronadeel was in 2022 al goeddeels weggewerkt. De zorgen ten aanzien van de resterende achterstand en in het bijzonder de lange doorlooptijden van reguliere strafzaken blijven onverminderd groot. De strafrechtketen wordt dan ook jaarlijks gemonitord om meer inzicht te krijgen in bijvoorbeeld die doorlooptijden.

De belangrijkste oorzaak voor de achterstand in het afhandelen van strafzaken wordt gelegd bij een banaal personeelstekort: door eerdere jarenlange bezuinigingen zijn er tegenwoordig te weinig zittingsrechters en officiers van justitie. Die leemte wordt niet zomaar gevuld, aangezien de respectieve opleidingstrajecten jaren in beslag nemen. De achterstand bracht het Openbaar Ministerie er in juni 2022 toe meer dan 1.500 zaken alsnog te seponeren die in de rechtbank Gelderland zouden dienen. In de rechtbank Den Haag rekwireerde het Openbaar Ministerie in oktober 2022 in 52 strafzaken en ontnemingszaken tot de eigen niet-ontvankelijkheid. Ook in de rechtbank Haarlem vond een dergelijke actie plaats in december 2022 en ‘ontliepen 82 verdachten hun straf’ door het legen van het reservoir aldaar.
Het meest opmerkelijke aan deze gang van zaken was misschien nog wel dat de Tweede Kamer verontwaardigd reageerde op deze ontwikkeling die nota bene door die bezuinigingsrondes voorspelbaar moet zijn geweest. Tel bij dit alles op dat ook de politie aangeeft steeds beperkter te raken in het kunnen oppakken van verdenkingen en het afhandelen van zaken en het beeld van de malaise in de strafrechtspleging is compleet.

Toch liggen ook andere gevaren op de loer dan verdachten die al dan niet ten onrechte de dans ontspringen. In de rechtbank Amsterdam is een nieuwe trend ingezet door tezamen met het Openbaar Ministerie vergelijkbare achterstanden versneld weg te werken op zogenoemde bulkzittingen. Dit “om tegemoet te komen aan de maatschappelijke vraag strafzaken niet op de plank te laten liggen maar binnen een redelijke termijn af te doen”. Per geselecteerde zaak krijgt de verdediging een e-mail met de mededelingen dat de behandeltijd maximaal vijftien minuten is en dat vanwege deze beperking de verdediging (ruim) op tijd dient te verschijnen omdat anders het risico bestaat dat de zaak zonder haar wordt afgedaan. Tijd voor een omvangrijk pleidooi is er ook niet en het beperkte pleidooi wordt bij voorkeur op voorhand toegezonden. Over een harnas voor de officier van justitie wordt in deze mails niets gezegd, maar misschien is het minder lastig een requisitoir af te raffelen.
Hoewel de eerste evaluaties door advocaten positief zijn, zie ik vooral risico’s voor de toekomst voor deze hyperefficiënte wijze van afdoen. Er is al eens eerder geopperd dat “het bij te weinig tijd niet zoveel wordt, die verdediging” en laat dat nu precies zijn opgetekend uit de mond van de staatssecretaris die jaren geleden zo dol was op die vermaledijde bezuinigingen. Nu krijgen we strafzaken als een McStrafproces, waarbij we geacht worden de bestelling op voorhand door te geven en we mogen doorrijden naar het tweede raam om die op te halen, terwijl we allemaal weten dat we dat te veel fastfood op den duur linksom of rechtsom bezuren. 

Meer weten over deze organisatie(s)?

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven