Het stilleggen van KEI levert miljoenen euro’s schade op voor de betrokken ict-bedrijven. Dat blijkt uit een rondvraag van de redactie van Mr. onder de betrokken ict-ondernemingen. Deze bedrijven hebben investeringen gedaan in applicaties voor digitaal procederen in civiele zaken.
De ict-bedrijven In Eerste Aanleg en Armarium wijzen erop dat ze hun producten hebben ontwikkeld op uitnodiging van de Raad van de rechtspraak. “We deden dat in de hoop ons product te kunnen verkopen aan advocatenkantoren,” zegt eigenaar Lennon Wiarda van In Eerste Aanleg. “Dat we benadeeld zijn is geen vraag maar een vaststelling.” Hij zegt dat de sector voor miljoenen euro’s aan inkomsten misloopt.
Wiarda legt uit dat In Eerste Aanleg fors heeft geïnvesteerd in het product. “Developers en bouwers hebben ervoor gezorgd dat de applicatie tussen rechtspraak en advocatuur werkt. Daar zijn bij ons alleen al vele duizenden uren in gaan zitten, en dat geldt ook voor andere bedrijven. De businesscase is gebaseerd op een aantal jaren. Als alles stil ligt, kun je ook bedenken dat je doelen dan niet haalt. Dus is er schade? Ja. Was dat voorzienbaar? Nee.” In Eerste Aanleg heeft vijftien advocatenkantoren als cliënt.
Paniektelefoontjes
Ict-bedrijf Armarium is zestien jaar actief in de rol- en termijnadministratie en ontwikkelde, net als In Eerste Aanleg, software voor KEI. “Dat KEI on hold is gezet, is voor ons absoluut een aderlating,” reageert Hugo van Velzen, manager Operations and Business Development. “Zeker omdat we geen idee hebben welke kant het opgaat.” Armarium schat in dat de hele ict-sector tien miljoen euro heeft geïnvesteerd in digitaal procederen, waarvan het nu maar de vraag is hoeveel er kan worden terugverdiend.
Bestaande en nieuwe klanten hebben de applicatie van Armarium geïnstalleerd. “We hebben er veel uren in geïnvesteerd omdat het er vorig jaar september echt naar uitzag dat digitaal procederen Nederland-breed zou worden uitgerold,” vervolgt Van Velzen, die vorig jaar nog vaak paniektelefoontjes kreeg van advocatenkantoren die een training wilden voor KEI-software. “Het zou vervelend zijn als al die investeringen voor niks zijn geweest.”
Ook Topicus is een belangrijke speler in deze markt. Dit ict-bedrijf ging in 2016 aan de slag voor Silex, een organisatie van twintig grote, middelgrote en kleine advocatenkantoren, en ontwikkelde het product Instrumenti waarmee advocaten en andere procesdeelnemers digitaal kunnen procederen met de rechtspraak. “Vanaf het begin is het de bedoeling geweest dat zoveel mogelijk organisaties gebruik gaan maken van Instrumenti,” licht business development manager David Jonckheer van Topicus Legal toe. “Dus niet alleen de Silex-kantoren, maar ook andere advocatenkantoren, gemeenten, rechtsbijstandsverzekeraars etc.”
Utrecht en Gelderland
Dat het digitaal procederen bij handelsvorderingen nu voorlopig op een laag pitje staat, is nadelig voor Topicus, vervolgt Jonckheer. “We zijn benadeeld omdat we inkomsten mislopen. We hebben investeringen gedaan in de verwachting dat digitaal procederen landelijk verplicht zou worden. Het is heel vervelend dat het nu uitgesteld is, en dat heeft vanzelfsprekend financiële consequenties.”
Jonckheer zegt dat Topicus niet is uitgenodigd door de Raad voor de rechtspraak om een product te ontwikkelen. “De Raad heeft een aansluitpunt ter beschikking gesteld en vervolgens aan alle ICT partijen aangegeven dat ze daarmee aan de slag kunnen. Wij hebben dat ervaren als een aanmoediging, maar toch niet als een uitnodiging.”
Armarium, In Eerste Aanleg en Topicus benadrukken dat hun producten worden gebruikt door advocaten die procederen in Utrecht en Gelderland, waar digitaal procederen in civiele zaken al is ingevoerd. Ze zijn het er ook over eens dat niet alleen ict-bedrijven, maar ook advocatenkantoren de dupe zijn van het stilleggen van KEI. “De advocatenkantoren hebben geïnvesteerd door procedures te schrijven, mensen op te leiden et cetera,” legt Hugo van Velzen (Armarium) uit. “We krijgen nu veel gebruikersvragen, omdat mensen niet vaak werken met het systeem. Als slechts drie advocaten van een heel kantoor voorlopig met KEI te maken krijgen, zijn dat heel kostbare trainingen geweest.”
David Jonckheer (Topicus) bevestigt dat: “Advocaten zijn benadeeld in die zin dat ze heel wat efficiënter kunnen werken met een aansluitpunt. En ten tweede moeten kantoren nu twee manieren van procederen in de gaten houden, wat meer werk kost.”
Lennon Wiarda (In Eerste Aanleg) zegt dat advocatenkantoren sowieso financieel de dupe zijn, omdat ze hebben betaald voor een softwarelicentie of een entreetarief waarvan ze maar deels gebruik kunnen maken, namelijk alleen Utrecht en Gelderland.
Werkprocessen
Deze uitlatingen zijn in lijn met de uitspraken van algemeen deken Bart van Tongeren van de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA), die zei dat ook advocatenkantoren veel kosten hebben gemaakt om digitaal te kunnen procederen. De advocatuur zelf staat op dit moment niet te trappelen om te reageren op het stilleggen van KEI. Het samenwerkingsverband Silex wil nu geen commentaar geven. “Omdat nog niet duidelijk is hoe de digitalisering van de rechtspraak verder gaat,” licht Alexander Hijmering toe namens Silex. Ook individuele advocatenkantoren kijken nog de kat uit de boom en gaan niet in op vragen van Mr.
De Raad voor de rechtspraak komt naar verwachting begin deze maand met een voorstel aan minister Dekker (Rechtsbescherming).
Uitgeverij Wolters Kluwer, die kantoorsoftware voor juridische dienstverleners aanbiedt, is ook gedupeerd. Wolters Kluwer biedt met Kleos, Fidura en Delex drie oplossingen aan voor Legal Practice Management. Advocaten gebruiken die software ter ondersteuning van hun werkprocessen, bijvoorbeeld voor tijdschrijven, casemanagement, documentmanagement enzovoort. “Die oplossingen hebben wij zodanig aangepast dat ze ook met het aansluitpunt van de rechtspraak kunnen communiceren,” zegt managing director Robert van Loon van Wolters Kluwer Legal Software. Het aansluitpunt is een van de manieren om digitaal te communiceren met rechtbanken en gerechtshoven. De andere ingang is via het portal mijnrechtspraak.nl, maar dat biedt minder mogelijkheden. “We hebben geïnvesteerd,” licht Van Loon toe. “En natuurlijk hadden we liever gezien dat KEI dit jaar live was gegaan. We zijn minder gedupeerd dan de ict-bedrijven.”
Geen van de geïnterviewde bedrijven overweegt op dit moment overigens juridische stappen tegen de Raad voor de rechtspraak.
Opstopping
En hoe nu verder met KEI? Lennon Wiarda is ervan overtuigd dat de digitalisering doorgaat. “Anders moeten we terug naar de fax. Dat wil de rechtspraak niet, en dat zou een enorme desinvestering zijn. Dan dupeer je namelijk het hele rechtssysteem.” Ook de juridische beroepsgroep moet de 21e eeuw in stappen, vindt Wiarda. “Ten eerste omdat het niet meer van deze tijd is om met enorme pakken papier door rechtbanken te zeulen. Ten tweede kan de opstopping binnen het rechtssysteem voor vijftig procent worden opgelost door automatisering. Zo kunnen we een doorlooptijd van twee jaar terugbrengen naar twee maanden.”
Van Velzen ziet veel scepsis bij advocaten. “Voorlopig is het afwachten, want het gaat nog zeker een of twee jaar duren voordat alle systemen het doen. En dan zijn veel investeringen tevergeefs geweest. Want als we het over twee jaar wel doorgaat, moet iedereen opnieuw naar cursus, omdat de stof is weggezakt.”
Robert van Loon denkt niet dat de investeringen van Wolters Kluwer weggegooid geld zijn. “Voor onze business maakt het niet veel uit, want de advocaat heeft nog steeds onze producten nodig, ook al is er geen KEI.” Wolters Kluwer is door schade en schande wijs geworden omdat het programma Kleos al is aangesloten op de rechtbanksystemen van vijf andere Europese landen. “Daar heb je precies dezelfde problemen.” De les die Nederland daaruit kan trekken? “Prima om grote ambities te hebben, maar de eerste stap moet klein zijn.”
