Fotografeerverbod en auteursrecht op oude schilderijen in Duitsland

Delen:

Op 20 december 2018 heeft het Duitse Bundesgerichtshof (BGH) een uitspraak gedaan die een verstrekkende beperking van het publiek domein inhoudt (zaaknr. I ZR 104/17 – Museumsfotos).

Het BGH besliste dat er een soort auteursrecht rust op foto’s van schilderijen die zelf niet meer auteursrechtelijk beschermd zijn. Deze beschermingsvorm heet Lichtbildschutz en biedt een bescherming gelijk aan het normale auteursrecht tot vijftig jaar na de eerste openbaarmaking van de foto.

Het BGH besliste ook dat een museum dat kunstwerken tentoonstelt die niet meer auteursrechtelijk beschermd zijn, de openbaarmaking van foto’s van die kunstwerken kan verbieden als in de algemene voorwaarden van het museum een fotografeerverbod is opgenomen.

Het ging om foto’s van schilderijen uit de zeventiende, achttiende en negentiende eeuw van het Reiss-Engelhorn-Museum in Mannheim. Een deel van de foto’s waar het om ging was in 1992 gemaakt door een medewerker van het museum en afgedrukt in een publicatie van het museum. Een ander deel van de foto’s was door de gedaagde – een medewerker van Wikipedia − zelf gemaakt in 2007, in strijd met het fotografeerverbod. De foto’s stonden op Wikipedia.

Het BGH besliste dat de door het museum zelf gemaakte foto’s voldeden aan de minimale mate van ‘persoonlijke geestelijke prestatie’ die voor de Lichtbildschutz van paragraaf 72 van de Duitse auteurswet vereist is. Door zelf foto’s te maken handelde de gedaagde in strijd met het in de voorwaarden opgenomen en door plaatjes van een doorgestreept fototoestel duidelijk gemaakte fotografeerverbod. Het vervolgens uploaden van die foto’s is onrechtmatig.

Dit betekent dat eigenaren van kunstwerken waarvan het auteursrecht al lang is verlopen via het auteursrecht op de foto’s ervan en via een fotografeerverbod tientallen jaren bescherming kunnen krijgen en de afbeelding ervan, op internet en daarbuiten, kunnen verbieden.

In Nederland bestaat geen equivalent van deze Duitse Lichtbildschutz, maar is de drempel voor de bescherming via het normale auteursrecht traditioneel zeer laag. In Nederland heeft de rechter zich echter nog nooit uitgesproken over auteursrecht op foto’s van tweedimensionale kunstwerken. Ook heeft de Nederlandse rechter zich nog nooit uitgesproken over de vraag of het onrechtmatig is om foto’s openbaar te maken die zijn gemaakt in strijd met een fotografeerverbod.

 

© Reiss-Engelhorn-Museum (?!)

 

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven