Juridische scriptieprijzen: wat hebben we eraan?

Het barst van de juridische scriptieprijzen in Nederland − er zijn er zo’n 35. Onlangs zag er weer eentje het levenslicht: de Piet Hein Donner prijs voor scripties over de rechtstaat. Waarom stellen organisaties zo’n prijs eigenlijk in, en wat heb je eraan als je er een wint?

Over welk onderwerp een juridische scriptie ook gaat, als de kwaliteit goed is kan de student vrijwel altijd meedingen naar een prijs. Want scriptieprijzen zijn er op alle mogelijke rechtsgebieden: van ondernemingsrecht tot gezondheidsrecht, van intellectuele eigendom tot sport en recht.

Zo kan degene die een masterscriptie over het laatste onderwerp heeft geschreven een gooi doen naar de Prof. Mr. N.J.P. Giltay Veth scriptieprijs, in 1993 ingesteld door de Vereniging Sport en Recht (VSR). De scriptie moet gaan over een belangwekkend onderwerp van rechtswetenschappelijke aard op het gebied van sport en recht, vertelt voorzitter Mark Boetekees van de VSR. Voor de vereniging is de prijs een belangrijk middel om de aandacht te vestigen op sport en recht. De prijs is genoemd naar ‘Kiek’ Giltay Veth, van 1991 tot 1998 VSR-voorzitter. Hij was de eerste hoogleraar sport en recht in Nederland, had verschillende functies binnen de KNVB en was sportjuridisch medewerker van NRC Handelsblad.

Waarom de VSR die prijs heeft ingesteld? “We zijn een vereniging voor juristen die actief of geïnteresseerd zijn in het vakgebied sport en recht”,  verklaart Boetekees, in het dagelijks leven general counsel bij voetbalbond KNVB. “En dan is het leuk als we op onze website aandacht kunnen geven aan scripties op dat gebied. Het helpt ons dus om rechtenstudenten te interesseren voor het vakgebied. Als het om een goede scriptie gaat, kan dat interessant zijn voor onze leden. Daarom publiceren we de winnende scripties altijd.”

De kwaliteit van de scripties loopt van jaar tot jaar uiteen, constateert Boetekees. “Van heel goede tot dertien in een dozijn. Maar de uitslag is altijd duidelijk, de jury zit op één lijn.” Bij de uitreiking van de prijs krijgt de winnaar een toelichting van de voorzitter van de jury. De onderwerpen van de scriptie waren afgelopen jaar uiteenlopend: van het recht op arbeid van voetballers (mag je een prof die niet bijtekent op de bank zetten?) tot dopingvragen, van matchfixing tot staatssteun aan voetbalclubs. De prijs ging naar Arent van Gent voor zijn scriptie over de aansprakelijkheid van organisatoren van sportevenementen (zie kader hieronder). Hij kreeg een oorkonde, een litho en een geldprijs van duizend euro.

Talent opsporen

Een scriptieprijs op het gebied van personenschade en aansprakelijkheidsrecht is de Beer Impuls Scriptieprijs van de Stichting Beer Impuls, een goededoelenstichting die is opgericht op initiatief van de aandeelhouders van het Amsterdamse advocatenkantoor Beer Advocaten. De stichting zet zich in voor het maatschappelijk bewustzijn omtrent het aansprakelijkheidsrecht en de kwetsbare positie van het slachtoffer, en wil ook jong juridisch talent en het academisch onderwijs op dat gebied ondersteunen. Vanuit die doelstellingen is de prijs in 2015 ingesteld, licht medewerker relatiebeheer en communicatie Monique Heijst namens de stichting toe.

Anders dan bij veel andere prijzen kunnen studenten niet zelf spontaan inzenden. “Ze moeten worden voorgedragen door de vakgroepen van de universiteiten, die jaarlijks de beste masterscriptie op dit gebied kunnen insturen”, aldus Heijst. De prijs bestaat uit een bedrag van 1.750 euro, zowel voor de student als voor de vakgroep. Of de prijs voor Beer Advocaten een middel is om talent op te sporen? “Dat is geen doel op zich”, antwoordt Heijst. “Maar soms stuit je op mensen die waardevol zijn voor ons vakgebied.”

Paradepaardjes

In de universitaire wereld zijn er heel wat scriptieprijzen, zoals bijvoorbeeld de Molengraaff scriptieprijs van het Molengraaff Instituut voor Privaatrecht van de Universiteit Utrecht. “De prijs bestaat sinds 2001”, vertelt Jeanne Wijnans, die werkzaam is op het secretariaat van het instituut en alle praktische zaken rondom de prijs regelt.

“Het toenmalige bestuur wilde goede scripties belonen, en misschien heeft de naamsbekendheid van de instelling ook een rol gespeeld. De prijs is door de jaren heen een instituut geworden.” De universiteit gebruikt de prijs niet om talent op te sporen. “Nee, docenten zien sowieso in de masterfase waar het talent zit”, aldus Wijnans.

Gemiddeld dingen jaarlijks negen inzenders mee naar de prijs voor ‘een uitmuntende scriptie’ op privaatrechtelijk gebied. De winnaar krijgt 750 euro. Als er twee winnaars zijn, moeten ze de prijs delen.

Opvallend goede scripties, boeken en artikelen op het gebied van het gezondheidsrecht maken kans op de mr. C.J. Goudsmit Prijs, genoemd naar de eerste voorzitter van de Vereniging voor Gezondheidsrecht (VGR). Goudsmit (1901-1975) was advocaat in Leiden, werkte op het ministerie van Volksgezondheid en zat in de redactie van het Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde. De prijs is in 1995 ingesteld om de kwaliteit en de kwantiteit van het rechtsgebied gezondheidsrecht in Nederland te bevorderen, vertelt Rineke van Baal, die het secretariaat van de vereniging beheert. “Scripties en dissertaties zijn in dit kader de paradepaardjes.”

De prijs, waaraan een bedrag van 1.500 euro is verbonden, wordt elke twee jaar uitgereikt door een wisselende jury. Deze bestaat uit coryfeeën uit het gezondheidsrecht die worden benoemd door het VGR-bestuur.

Geldprijzen van 500 tot 5.000 euro

Een internet-inventarisatie leert dat er ongeveer 35 juridische scriptieprijzen zijn in Nederland. Meestal zijn het specialisatieverenigingen die zo’n prijs instellen, zoals  de Vereniging voor Gezondheidsrecht, de Vereniging voor Sport en Recht, de Vereniging voor Milieurecht, de Beneluxvereniging voor Merken- en Modellenrecht, de Nederlandse Vereniging voor Energierecht, de Vereniging voor Intellectuele Eigendom en de Nederlandse Vereniging voor Europees Recht. Ook veel advocatenkantoren loven een scriptieprijs uit. Denk daarbij onder meer aan Buren, Blenheim, Allen & Overy en DVDW. Andere scriptieprijzen komen uit de koker van organisaties op het gebied van onderwijs en wetenschap, zoals universiteiten, het Instituut voor Bouwrecht en de KNAW. Ook juridische instellingen (Raad van State, Stichting Geschillenoplossing Automatisering, Fonds Slachtofferhulp, het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten) hebben scriptieprijzen. Datzelfde geldt voor maatschappelijke organisaties zoals Vluchtelingenwerk Nederland, uitgeverijen (Ars Aequi) en bedrijven als het Juridisch Bureau Letselschade & Gezondheidsrecht (JBL&G).

De geldprijzen variëren van 500 tot 5.000 euro. Vaak wordt de winnaar ook op een andere manier beloond. Dan kan een stageplek zijn of een studiereis, maar ook een etentje, een ADSL-aansluiting, een oorkonde en de publicatie van de scriptie in boekvorm.

Bij de beoordeling van scripties kijken jury’s naar criteria als juridische kwaliteit, juridische diepgang, juridische volledigheid, vorm, stijl, wetenschappelijke waarde, praktische toepasbaarheid en originaliteit.

Dat een vermelding op Google niet betekent dat een prijs nog steeds bestaat, blijkt bij navraag naar de Nederlands-Duitse juristenprijs. Die werd ingesteld om de samenwerking tussen JPR Advocaten en de advocaten van het Duitse Alpmann Fröhlich te benadrukken, de contacten tussen advocaten van beide kantoren te bevorderen en de naamsbekendheid te vergroten. De tweejaarlijkse prijs à 5.000 euro is inmiddels afgeschaft, meldt HR-manager Carin van Alst van JPR Advocaten. “Het belangrijkste doel, namelijk de naamsbekendheid te bevorderen, is bereikt. De samenwerking tussen beide kantoren is bovendien veranderd. We zoeken contact met elkaar door vaker iets samen te organiseren.”

‘Een scriptieprijs winnen is goed voor je zichtbaarheid’

Met een scriptie over het verlies van arbeidsvermogen van jonge kinderen in het personenschaderecht heeft Idya Karimi vorig maar liefst drie scriptieprijzen in de wacht gesleept. Ze won met haar werkstuk de JBL&G Scriptieprijs, de Scriptieprijs van de Stichting Beer Impuls en de Molengraaff Scriptieprijs, en was ook een van de genomineerden voor de scriptieprijs van de Universiteit Utrecht.

“Alleen bij de JBL&G Scriptieprijs was ik zelf op het idee gekomen om mijn scriptie in te zenden”, vertelt Karimi. “Bij de andere prijzen kwam het initiatief van mijn scriptiebegeleider. Die kon een goede inschatting maken of de scriptie een meerwaarde heeft voor de praktijk.” Haar belegeider sprak over een ‘topscriptie’.

“Ik voelde me enorm vereerd, en toen ik won kon ik het nauwelijks geloven”, vervolgt Karimi. Ze beschouwt de aandacht voor het onderwerp als het belangrijkste gevolg van haar zegetocht. “Mijn scriptie is gepubliceerd als artikel in het Tijdschrift voor Personenschade en heeft verder ook veel aandacht gekregen in de praktijk. Ik hoop dat er daardoor aandacht komt voor de onrechtvaardige situatie van kinderen die door een ongeval nooit meer kunnen werken. Ze zijn onvrijwillig in die positie gebracht en kunnen nooit bewijzen hoe groot hun verdiencapaciteit zou zijn geweest. Het is mogelijk dat zij veel meer hadden kunnen bereiken.”

Karimi studeerde af in september 2017, en werkt nu als juridisch medewerker bij Asselbergs & Klinkhamer Advocaten. Of ze die baan mede dankzij haar scriptie heeft gekregen? “Ik denk het wel. Mijn begeleider besprak mijn scriptie op congressen. Ik heb toen een kijkje kunnen nemen in de keuken, en nu werk ik met pro’s.”

Arent van Gent won dit jaar de Prof. Mr. N.J.P. Giltay Veth scriptieprijs voor zijn scriptie over de aansprakelijkheid van organisatoren van sportevenementen tegenover amateursporters. “Als je vroeger meedeed aan sportwedstrijden, trainde je meestal binnen een sportvereniging. Maar tegenwoordig doen we dat allemaal zelf, met apps en informatie van internet.”

Naar heersend recht hebben organisatoren van sportevenementen een strenge zorgplicht als het gaat om een veilig parcours en goede begeleiding. “Maar omdat de relatie tussen de organisatie en de sporter daarmee veel horizontaler is geworden, moet de eigen verantwoordelijkheid van de sporter meer aandacht krijgen bij de vestiging van buitencontractuele aansprakelijkheid.” De sporter zou dus minder snel een beroep moeten kunnen doen op de aansprakelijkheid van de organisator, aldus Van Gent.

Van Gent, die is afgestudeerd aan de Universiteit Leiden, stuurde de scriptie in nadat hij daartoe was aangemoedigd door hoogleraar sport en recht Marjan Olfers, die hij ontmoette tijdens een lezing van een studievereniging op de universiteit. “Fantastisch dat ik de prijs heb gewonnen”,  zegt Van Gent. “Ik heb het op mijn LinkedIn-profiel gezet. Daar heb ik veel positieve reacties op gekregen.”

Of hij er ook iets aan heeft? “Het is goed voor je zichtbaarheid, en in ieder geval een leuk startschot voor mijn carrière.” Van Gent werkt als aspirant reserveofficier bij de Koninklijke Marine.