La France en marche?

Delen:

Terwijl Parijs bijkwam van de slag op de Champs-Élysées afgelopen zaterdag en met angst en beven de volgende geweldsuitbarsting van de ‘gilets jaunes’ afwacht, vierden Franse advocaten gisteren de traditionele rentrée van de cassatiebalie in de paleizen van het Ancien Régime.

Ik was daar aanwezig als representant van de Nederlandse cassatiebalie. Eerst de plechtige openingszitting in het Palais Royal, in aanwezigheid van de presidenten van het Europese Hof in Luxemburg, van de Franse Hoge Raad en Raad van State. En ‘s avonds een schitterend diner in de Bibliothèque Nationale de France aan de Rue de Richelieu. In deze bastille, omgeven door miljoenen boeken en manuscripten, door Baudelaire, Victor Hugo, Émile Zola en Montesquieu, leken de rellen ver weg. Het contrast (zie de foto) met de op de rotondes, rond brandende pallets samenscholende ‘déplorables’  kon niet groter zijn. Maar schijn bedriegt.

De gebeurtenissen, de heftigheid van de emoties en van het geweld, men had het over bijna niets anders. In zijn toespraak uitte de president van de cassatiebalie zijn zorgen over de door populisten aangeblazen hetze tegen de instituties. Dit gaat verder gaat dan ongenoegen over dieselaccijns, gebrek aan koopkracht en tijdelijke arbeidscontracten. Onder het mom van de stem van het volk, maakt het geweld manifest welke bedreiging dat populisme vormt voor de vrijheid en de rechtsstaat. De bescherming daarvan kan niet zonder een deskundige en maatschappelijk betrokken elite (zo schreef Minister Grapperhaus enkele jaren geleden al in zijn boek ‘Rafels aan de rand van de rechtsstaat’). Zoals magistraten en advocaten. De Parijse cassatiebalie lijkt vanaf de rotondes een geprivilegieerde kaste, de aristocratie. En dat zijn zij ook, maar in de goede betekenis van het woord. Dit noblesse oblige komt tot uiting in een streven naar excellentie over de volle breedte van het recht en hun sterke oriëntatie op het algemeen belang. Cassatieadvocaat in Parijs wordt je niet zomaar. Het vergt vele jaren ervaring op een cassatiekantoor en een driejarige opleiding, afgesloten met een zwaar mondeling examen. Het aantal plaatsen is bij wet vastgesteld op 120.

Deze beperkte groep advocaten behandelt jaarlijks tienduizenden dossiers in straf, civiel en administratieve zaken, zowel bij de cassatierechter als bij de Raad van State. Ancien régime, zo’n closed shop? Nee, een procesmonopolie dat bevordert dat advocaten veel dossiers kunnen behandelen, hetgeen garant staat voor permanente educatie, voldoende vlieguren en kwaliteit tegen een redelijke prijs. En dat mogelijk maakt aan cliënten die op een toevoeging zijn aangewezen (niemand wordt geweigerd) net zoveel aandacht te geven als aan betalende cliënten.

De Nederlandse civiele cassatiebalie telt zo’n 90 advocaten en met jaarlijks maar vier á vijfhonderd zaken, is dat voor het op peil houden van kwaliteit en toegang voor minderbedeelden tot de Hoge Raad wel kwetsbaar. Niet dat ik voor invoering het Franse model wil pleiten – wij hebben om te beginnen al niet zo’n bibliotheek – maar iets meer elitair (“élitiste”, zo verbeterde mijn tafelgenote; woorden van Franse origine zijn in het Frans toch net weer even anders) en iets minder egalitair mag wat mij betreft wel.

Zien wij de gele hesjes straks ook in Nederland? Ik acht dat niet ondenkbaar als de overheid blijft propageren dat burgers zelf hun juridische problemen moeten oplossen, met zo min mogelijk rechters en advocaten. Het recht is al lang geen abc-tje meer, voor zover het dat al ooit is geweest. Bezuinigen op justitie is veel ingrijpender dan een accijnsverhoging op diesel. Als mensen door hoge griffierechten en het ontbreken van een fatsoenlijk systeem van gefinancierde rechtshulp, niet meer naar de rechter kunnen, verliezen zij het geloof in het instituut dat recht en rechtvaardigheid heet.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven