Mr. van de week Matthijs Vermaat nam tijdens het door de NOvA georganiseerde Gerbrandydebat van 6 november deel aan de paneldiscussie ‘Hoe dring je onnodig procederen door de overheid terug?’. Vermaat is sinds 2002 advocaat bij Van der Woude de Graaf Advocaten in Amsterdam en onder meer gespecialiseerd in het gehandicaptenrecht.
Hoe dring je wat u betreft onnodig procederen door de overheid terug?
Wat mij betreft is het grootste probleem dat het onderzoek en de motivering bij besluiten over de Wmo en de Jeugdwet vaak niet aan de maatstaven uit de wet voldoen. Dat is makkelijk scoren voor ons. Dat blijkt ook wel, want op deze twee rechtsgebieden scoren we een geheel of gedeeltelijk herroepen besluit van 2 op de 3 zaken. Dat komt vrees ik door onvoldoende kwaliteit in de primaire fase en te weinig in de wetten zelf kijken als de verordening wordt opgesteld en het beleid wordt geformuleerd. Er wordt te weinig met een juridische en wetstechnische bril gekeken. Ook de rechtspraak van de CRvB vindt lang niet altijd zijn weg naar de lokale regelgeving.
Minister Dekker (Rechtsbescherming) beloofde onder andere in september tijdens een vragenuurtje aan de Tweede Kamer de rol van overheden bij juridische procedures kritisch te bekijken. Welke adviezen heeft u hierbij voor hem?
Het zou vaak een stuk schelen als de grondhouding bij de overheid meer oplossingsgericht is. En daarvoor is weer nodig dat de betreffende ambtenaar voldoende speelruimte en vertrouwen krijgt. Dat betekent ook minder ‘afrekenen’ als het toch niet zoals gehoopt uitpakt. Er zijn uiteraard ook veel goede voorbeelden in gemeenteland, maar dat zouden er nog veel meer kunnen worden.
In een interview in 2017 zei u dat de rechtsbescherming in het sociaal domein achteruit kachelde. Hoe zit dit volgens u nu, twee jaar later?
Dat blijft een bron van zorg. Gemeenten besteden de hulp en ondersteuning in het sociaal domein steeds meer uit aan derden (private partijen). Die worden geacht de resultaten te boeken. Besluitvorming is er soms helemaal niet meer, en de burger wordt verwezen naar ‘klachtenprocedures’ bij die aanbieder, waardoor de gang naar de bezwaar- en beroepsprocedure feitelijk wordt afgesneden. Soms worden zelfs helemaal geen besluiten genomen en worden die, ook niet na het daarom expliciet vragen, niet afgegeven. Alleen de goed geïnformeerde burger, de beter gebekte kringen zogezegd, krijgt een voet tussen de deur. De meesten denken dat het wel kan, en haken af. Dat is kwalijk.
U bent een autoriteit op het gebied van gehandicapten- en woonbotenrecht. Woont u zelf op een woonboot?
Ik woon inderdaad op een woonboot, maar het woonbotenrecht heb ik eraan gegeven, omdat dit inmiddels helemaal onder het omgevingsrecht is komen te vallen.
Welke regels zouden wat u betreft in deze twee rechtsgebieden per ommegaande mogen worden geschrapt?
Als het om de Wmo 2015 gaat zou ik heel graag zien dat weer de gewone Awb volgorde van aanvraag, onderzoek en besluit wordt gehanteerd.
Op LinkedIn noemt iemand u in een aanbeveling ‘geduldig en voorzien van een forse portie creativiteit’. In welke zaak vond uzelf dat u behoorlijk creatief uit de bus kwam?
Door een gemeente voor te stellen om in plaats van een collectief vervoerpas voor het busje, een vervoerskostenvergoeding toe te kennen en dat een PGB te noemen. Dan kon de cliënt met dat geld zijn auto aanpassen en toch in zijn auto blijven rijden. Iets wat onlangs door de CRvB in een andere zaak ook is bevestigd.
Wat is het hoogtepunt in uw juridische carrière?
Promotie tot doctor in de rechtsgeleerdheid.
Wat staat er bovenaan op uw bucketlist?
Daar staat niets op.
Wie of wat is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
De inmiddels overleden Pieter Herman Bakker Schut, die strafrecht onderwees in Utrecht en een geheel eigen en ontregelende kijk had op het recht en het strafrecht, en mijn eigen moeder als vraagbaak op elk gebied bij de (destijds zo geheten) Nederlandse Lever Darmstichting.
Wat is niet over u bekend, dat wel interessant is?
Dat minister Grapperhuis en ik dezelfde gitaarleraar hebben.
Met welke beroemdheid zou u een gevangeniscel willen delen?
Walter Trout, gitarist die onder meer schreef ‘Say goodbye to the blues’.
