Bij de Raad voor Arbitrage voor de Bouw zijn vorig jaar 558 nieuwe geschillen aangemeld. Dat is ruim tien procent meer dan in 2017. Het aantal ingestelde hoger beroepen was juist lager. Dat blijkt uit het jaarbericht 2018-2019 van de Raad van Arbitrage voor de Bouw. De Raad verwacht dat er in 2019 minstens zeshonderd nieuwe geschillen worden voorgelegd.
De stijging van het aantal geschillen begon volgens de Raad in 2016 en volgt de ‘groeiende bedrijvigheid in de bouw’ met een vertraging van een jaar of twee. Met de nieuw aangemelde geschillen komt het aantal zaken dat in de laatste vijf jaar is aangemeld op ruim 2800. De zaken werden in deze periode juridisch en technisch complexer. Ook de grootte van de dossiers, met soms memories van ruim vijfhonderd pagina’s, en het belang dat met de zaken gemoeid was namen toe.
Uit het jaarbericht 2018/2019 ‘Vorm geven aan bouwrecht’ blijkt verder dat in 55 procent van de in 2018 afgehandelde zaken binnen een jaar kon worden afgerond. Opdrachtgevers en opdrachtnemers kregen even vaak gelijk. De arbitragekosten bedroegen in ruim de helft van de zaken (56 procent) minder dan 10.000 euro, en in bijna een kwart van de zaken maximaal 5.000 euro.
Beter af bij de Raad
In een interview in het jaarbericht zegt Monika Chao-Duivis, directeur Instituut voor Bouwrecht en hoogleraar Bouwrecht in Delft, dat iemand met een bouwgeschil bij de Raad meestal beter bediend wordt dan bij de rechter. Volgens Chao-Duivis, die behalve arbiter bij de Raad ook raadsheer-plaatsvervanger bij het gerechtshof Den Haag is, is de kennis van de raadsheren bij het hof niet te vergelijken met de technische en procesmatige kennis op bouwgebied van de Raad. “Ook bij geschillen waarbij op het eerste gezicht het puur technische aspect niet of van minder belang lijkt, stelt hun kennis van het bouwproces arbiters in staat sneller de juiste vragen te stellen, sneller de relevante feiten boven water te halen en die feiten ook makkelijker te wegen. (…) Ik zeg niet dat je door de rechterlijke macht niet goed wordt bediend, maar bij de Raad ben je beter af. Daarom is mijn boodschap: kies bij een bouwgeschil voor arbitrage.” Toch is volgens Chao-Duivis bij sommige publieke opdrachtgevers een trend te zien om voor de gewone rechter te kiezen. Ze pleit er daarom voor dat adviseurs zoals ingenieurs en architecten opdrachtgevers goed voorlichten over de voordelen van de Raad boven de rechter.
Vertrouwen
Ook Klaas Mollema, bestuursvoorzitter van de Raad en raadsheer-plaatsvervanger bij het hof Arnhem/Leeuwarden, ziet dat sommige overheidsopdrachtgevers bij bouwgeschillen niet voor arbitrage maar voor de overheidsrechter kiezen. “Dat blijkt vaak meer een kwestie van een gevoel of gewoonte dan dat het een onderbouwde beslissing is”, zegt hij in het jaarbericht. Volgens hem vergroot een feitelijk goed onderbouwd en deskundig oordeel de acceptatie bij partijen en draagt dit bij aan het corrigeren van fouten en het verbeteren van het bouwproces in de toekomst. “In die zin draagt een goed functionerende rechtspraak via arbitrage bij aan het vertrouwen tussen partners in het bouwproces. De Raad is niet voor niets ingesteld en niet voor niets zijn de Rijksoverheid, de VNG en de woningcorporaties vertegenwoordigd in ons bestuur. Als publieke opdrachtgevers vervolgens zonder goede redenen arbitrage te vaak links laten liggen, holt dat de basis eronder uit.” Volgens Mollema kiezen zakelijke opdrachtgevers meestal voor arbitrage, omdat ze zich van de waarde ervan bewust zijn, maar zouden ook (lagere) overheden de afweging tussen arbitrage en gewone rechter veel bewuster mogen maken. “Vandaar ook onze boodschap aan architecten en ingenieurs, die vaak overheden adviseren bij een bouwproject: zorg dat er voorafgaand aan de contractsluiting wordt nagedacht over die keuze. Daar is nog veel te winnen.”
Stel vaker een AdviesRaad in
Graag zou Mollema ook zien dat er bij grote projecten veel vaker een AdviesRaad wordt ingesteld, een mogelijkheid die de Raad sinds 2013 biedt. Deze AdviesRaad kan worden ingesteld op omvangrijke en gecompliceerde projecten. “Dat is niet alleen goed voor het project zelf. Het is ook iets waarmee de Raad van Arbitrage voor de Bouw kan bijdragen aan het versterken van de communicatie en het vertrouwen die zo essentieel zijn voor een goed functionerende bouwsector.”
