Mr. van de week is Mia Roessingh-Bakels. De raadsheer in de strafsector van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden is betrokken bij het doorlichten van alle Albanese rechters en officieren van justitie en hun medewerkers. Dit in het kader van de voorgenomen toetreding tot de EU.
Albanië wil in aanmerking komen voor toetreding tot de EU en moet daarom onder meer de rechtsstaat verstevigen. Wat is uw rol daarin?
Ik ben een van de acht International Observers (IOs) in de zogenaamde International Monitoring Operation (IMO) die voornamelijk wordt gefinancierd door de Europese Commissie en voor een klein deel door de USA. IMO telt 66 man, ondersteuning inbegrepen. Mijn collega-IOs zijn afkomstig uit Italië, Zweden, België, Bulgarije, Kroatië, de USA en Amsterdam. Onze positie ligt vast in de Grondwet van Albanië. De IOs overzien het gehele zogenaamde vetting process en hebben onbelemmerde toegang tot alle staatssystemen. De IOs hebben daarnaast vergaande wettelijke interventiebevoegdheden zoals het indienen van bewijsstukken, het inbrengen van juridische opinies en het aanbevelen van hoger beroep.
In dit proces geldt een omgekeerde bewijslast. De beklaagde moet bewijzen dat hij/zij onschuldig is. Is dat niet in strijd met internationale rechtsbeginselen?
In deze administratiefrechtelijke procedure moeten ongeveer 820 personen worden doorgelicht op mogelijke corruptie, contacten met de georganiseerde misdaad en op hun professionele deskundigheid. Het is nadrukkelijk geen strafrechtelijke procedure en er is dus ook geen sprake van een beklaagde of van het bewijzen van onschuld. Het college van eerste aanleg, de Independent Qualification Commission (IQC), doet op basis van rapporten van staatsinstellingen (vergelijkbaar met onze Belastingdienst, AIVD, de Raad voor de rechtspraak) in elke zaak eigen onderzoek naar deze drie componenten. Regelmatig resulteert dat in bevindingen die van de initiële rapporten afwijken, zowel in positieve als in negatieve zin. De bevindingen worden door IQC in een rapport aan de betrokkene gepresenteerd, waarop het aan hem/haar is om die bevindingen te weerleggen. In elke zaak vindt een openbare zitting plaats waar de IO aanwezig is. Intussen zijn er in totaal 169 zaken behandeld, resulterend in ongeveer tachtig ontslagen, inclusief degenen die zelf ontslag namen.
In NRC Handelsblad van 17 juni zegt EU-ambassadeur Luigi Soreca: ‘Geen enkel ander land heeft ooit zo’n diepgaande justitiehervorming doorgevoerd’. Mee eens?
Absoluut. Er zijn meer landen te bedenken die zouden kunnen profiteren van een dergelijke onderneming. Alleen Albanië voert het daadwerkelijk uit. Om dat mogelijk te maken heeft het Albanese Parlement de zogenaamde Vetting Law aangenomen en is de Albanese Grondwet op ruim veertig plaatsen gewijzigd.
Wanneer beschouwt u uw missie als geslaagd?
De zogeheten justice reform is een deel van de vele hervormingen die Albanië zal moeten ondernemen op zijn weg naar Europa. Als deze operatie dat mede mogelijk maakt, is de vetting geslaagd.
U woont nu twee jaar in Albanië. Bevalt het leven u daar?
Ja, uitstekend. De mensen zijn vrij van pretenties en bijzonder aardig voor buitenlanders, het klimaat is fijn, het eten is verrukkelijk en naar westerse maatstaven vrij goedkoop, de natuur is zeer divers en bijna ongerept en autorijden is een spannend avontuur.
Als u het voor het zeggen had, dan…?
Het is maar goed dat dat nooit het geval zal zijn.
Wat is het hoogtepunt in uw juridische carrière?
Ik heb gewerkt in de Rotterdamse advocatuur, het Wetenschappelijk Bureau bij de Hoge Raad, het OM, de ZM en twee internationale projecten in Turkije en in Albanië. Ik heb het in alle sectoren waar ik heb gewerkt bijzonder goed gehad en, heb, denk ik, betekenisvol werk gedaan te midden van toegewijde en bijzonder aardige collega’s. Ik vind dat wel genoeg qua hoogtepunten.
Wat of wie is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Rechtvaardigheid. Gebrek daaraan kan ik niet goed hanteren, zowel zakelijk als privé.
Wat is over u niet bekend wat wel interessant is?
Over mij is veel niet bekend, vooral bij mijzelf. Dat vind ik eigenlijk niet interessant en anderen waarschijnlijk evenmin.
Welke juridische website raadpleegt u vaak?
Geen enkele.
Welk boek las u het laatst?
Ik lees meestal meer boeken tegelijk, laatstelijk Het Achtste Leven door Nino Haratischwili, Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer, Mythos van Stephen Fry en The Culture Map door Erin Meyer.
Met wie zou u een gevangeniscel willen delen?
Met niemand natuurlijk.
