Mr. van de week is Reinout van Malenstein, die op 19 juni met Marijk van der Wende (hoogleraar recht, economie, bestuur en organisatie, Universiteit Utrecht) de lezing ‘Dealing with China’ in Utrecht hield. Hij is sinds februari 2018 Senior Counsel IP-recht bij het Chinese advocatenkantoor HFG in Shanghai. Eerder werkte hij onder meer in de advocatuur in Nederland, en voor de Europese Commissie in Beijing.
Wat is de belangrijkste boodschap die u uw gehoor voorhield over handelen met China?
Wees niet naïef. China heeft in tegenstelling tot wat de media bericht, wel een relatief goed werkend systeem van IE-bescherming (in Beijing en Shanghai). Hiervoor hebben bedrijven echter wel kennis nodig van hoe wel IE te beschermen en te handhaven (dus ook hoe zaken naar Beijing en Shanghai te krijgen, in plaats van procederen in andere steden). Bedrijven dienen zich bewust te zijn van de verschillen met het Nederlandse en EU-recht, zodat zij hiervan kunnen profiteren. Houd IE voor zover mogelijk qua economische eigendom in Nederland, en ga licenties aan ipv het onderbrengen van IP in een Chinese dochter of JV. Dit advies staat haaks op China Manufacturing 2025.
Zakendoen, ook op juridisch vlak, met het Chinese bedrijfsleven gaat nogal anders dan in het westen, zo blijkt uit verschillende bronnen. Wat zijn volgens u de grootste uitdagingen, en waar liggen de meeste kansen?
Zakendoen gaat in China net als in zaken met de VS middels contracten. Elke Nederlander, westerling of Chinees die begint over dat guanxi (relaties) belangrijker zijn voor het Europese bedrijfsleven dan contracten in China, dient een realiteitscheck met zichzelf qua kennis van China te doen. Guanxi ziet op Chinezen, niet op Nederlanders en andere buitenlanders. Het hebben van de juiste contracten en de juiste beschermingsstrategie en handhaving is de grootste uitdaging voor bedrijven. Hier liggen dan ook de meeste kansen.
Moet elk (groot) advocatenkantoor in Nederland aan een Chinese desk?
De meeste kantoren gebruiken hun China desk om geen buitenlandse cliënten te verliezen aan grote internationale kantoren met wel een presence in China. Met betrekking tot intellectuele eigendom zou ik zeggen, schoenmaker blijf bij je leest, en bied diensten aan waar ook de kennis voor aanwezig is binnen het kantoor. Een kantoor openen kan voor het opbouwen van relaties, maar laat het echte werk over aan advocaten die er wel de juiste papieren en praktijkervaring voor hebben.
Wat zouden advocaten in Nederland van hun Chinese collega’s kunnen leren?
Werkethos, het Rotterdamse geen woorden maar daden, wordt door de Chinezen goed uitgevoerd. Omgekeerd kunnen Chinezen van bepaalde Nederlandse collega’s leren om wel kritisch te zijn tegenover de eigen cliënt, en ook om met voorstellen te komen die anders zijn maar wel beter voor de cliënt.
Welke zaak in China is u het meest bijgebleven en waarom?
Vorig jaar heb ik tijdens de onderhandelingen voor een joint venture met een gigantische IE-component ervoor gezorgd dat door kennis van de wetten, onderhandelingstechnieken en een sterke houding de Chinezen uiteindelijk akkoord gingen met een joint venture met een IE-licentie, in plaats van de voorgestelde ‘forced’ IP transfer. Een Nederlands bedrijf kan zomaar beslissingen nemen, terwijl een Chinees bedrijf vaak gebonden is aan goedkeuring van de staat. De deal is afgerond en de eigenaren hebben nog steeds volledige controle over hun bedrijf, intellectuele eigendom en know-how. Succesvol zakendoen met China kan dus wel.
Hoe zit het met uw kennis van (juridisch) Chinees?
Ik woon inmiddels een kleine tien jaar in China, heb Chinees gestudeerd en ben afgestudeerd in het Chinese recht. Voor zover ik weet ben ik de enige Nederlandse IE-advocaat in China die de Chinese taal en wetten op dit gebied vloeiend beheerst. Als salary partner bij een Chinees IP boutique kantoor met meer dan honderd Chinese advocaten, octrooigemachtigden en merkengemachtigden is het belangrijk om zowel de taal te kunnen spreken, lezen en schrijven, maar ook de wetten, regelgeving en jurisprudentie op dit gebied volledig te beheersen.
Wat is het hoogtepunt in uw juridische carrière?
Uiteraard is het voeren van mijn eigen praktijk met internationale cliënten, van multinationals tot start-ups het huidige hoogtepunt. Het onderhandelen met de Chinese overheid over intellectuele eigendom vanuit mijn voormalige functie bij de Europese Commissie blijft prachtig. Hier blijf ik vanuit mijn nevenfuncties bij betrokken.
Wie of wat is in uw juridisch bestaan uw bron van inspiratie?
Mijn Utrechtse professoren Willem Grosheide en Jan Brinkhof, voor wie ik bij het CIER als student-assistent en later medewerker heb gewerkt, zijn de reden dat ik gegrepen ben door het IE-recht. Dankzij een stage in de praktijk van Koen Limperg (De Brauw, toentertijd nog in Den Haag) wist ik dat ik advocaat wilde worden op dit vlak, maar dan in China.
Wat is niet over u bekend, dat wel interessant is?
Ik zie er wellicht dikkig uit, maar boks elke dag een uur, en doe 3-4 maal per week aan krachttraining. Dit Erica Terpstra-effect (overigens een geweldige vrouw) qua looks is ontstaan na mijn tijd als wedstrijdroeier.
Welk boek las u het laatst?
Eerste editie van L’esprit des lois door Charles-Louis de Secondat, Baron de La Brède et de Montesquieu. Altijd mijn favoriete filosofieboek geweest, maar nog niet eerder de eerste editie gelezen, welke ik onlangs langs de Seine heb gevonden.
Met welke beroemdheid zou u een gevangeniscel willen delen?
Heel interessante mogelijkheid. Wellicht voor een goed doel een dagje de cel in met internetverbinding om dan discussies aan te gaan met allerlei beroemdheden over een bepaald onderwerp.
